Σάββατο 31 Μαΐου 2014

Γιατί αντιστεκόμαστε στις αλλαγές





Επιθυμούμε συχνά και επιδιώκουμε συνειδητά τις προσωπικές αλλαγές. Θέλουμε να αλλάξουμε κακές συνήθειες, να αλλάξουμε τους τρόπους συμπεριφοράς μας, να αλλάξουμε στοιχεία του χαρακτήρα μας, να αλλάξουμε τρόπο σκέψης. Σχεδόν κάθε άνθρωπος θέλει κάτι να αλλάξει σε σχέση με τον εαυτό του. Η επιθυμία για αλλαγή δεν είναι απλή υπόθεση.
Εμπεριέχει την συνειδητοποίηση ότι κάτι δεν είναι λειτουργικό στον τρόπο που σκεφτόμαστε και ενεργούμε και την αποδοχή της ευθύνης ότι αυτό το κάτι υπόκειται στον δικό μας έλεγχο. Συχνά η επιθυμία για αλλαγή υποκινείται από την πεποίθηση ότι οφείλουμε να είμαστε αρεστοί ή βολικοί στους σημαντικούς ανθρώπους γύρω μας. Χρεώνουμε στον εαυτό μας λάθη επειδή διαπιστώνουμε ότι τρόπος που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και εν τέλει ενεργούμε δυσκολεύει τη ζωή του συντρόφου μας και κατά συνέπεια τη δική μας. Ωστόσο η μετατροπή της θέλησης σε πράξη αποδεικνύεται στην πράξη ένα αρκετά δύσκολο ή περίπλοκο εγχείρημα. Οι λόγοι είναι πολλοί.
Δεν έχουμε εντοπίσει τι πρέπει να αλλάξουμε

Το συναίσθημα μας είναι σχεδόν πάντα η σημαντικότερη ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά. Είμαστε μονίμως αγχωμένοι, κατά κύριο λόγο δυστυχισμένοι, χωρίς διάθεση να κάνουμε πράγματα. Όταν τα συναισθήματα μας είναι σε μεγάλο βαθμό αρνητικά, δυσάρεστα και ανυπόφορα αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε και να προβληματιζόμαστε για το τι πάει στραβά. Το ότι θέλουμε όμως να βελτιωθεί η διάθεση μας προς το καλύτερο δεν σημαίνει ότι έχουμε εντοπίσει τις αιτίες. Φταίνε οι γύρω μας για τον τρόπο που μας φέρονται, οι συνάδελφοι στην δουλειά που είναι μίζεροι, τα οικονομικά μας που είναι περιορισμένα, ο σύντροφος μας που μας επικρίνει διαρκώς, οι γονείς μας που δεν μας καταλαβαίνουν; Οι παράγοντες που συμβάλουν στην τωρινή μας κατάσταση μπορεί να είναι αμέτρητοι, οι αιτίες όμως βρίσκονται συνήθως μέσα μας. Αν προσπαθούμε να αλλάξουμε τα λάθος δεδομένα και με τους λάθους τρόπους απλώς διαιωνίζουμε τη δυστυχία μας και εντείνουμε την ανημποριά μας.
Δεν ξέρουμε πώς να είμαστε κάτι άλλο
Ακόμα όμως και αν φτάσουμε στο σημείο να εντοπίσουμε επακριβώς την πηγή των προβλημάτων μας και να αναλάβουμε την ευθύνη των επιλογών μας, δεν σημαίνει πως έχουμε λύσει το πρόβλημα. Μπορεί να ξέρουμε για παράδειγμα πως πρέπει να γίνουμε πιο διεκδικητικοί και να μην υποχωρούμε πάντα στις επιθυμίες και τις επιταγές των άλλων. Δεν το κάνουμε όμως από φόβο μήπως γίνουμε δυσάρεστοι στους άλλους και δεν μας αποδέχονται πλέον αλλά και γιατί δεν ξέρουμε πώς να είμαστε διεκδικητικοί. Αν έχουμε υπάρξει όλη μας τη ζωή υποχωρητικοί δεν έχουμε καλλιεργήσει την δεξιότητα της διεκδικητικότητας και δεν ξέρουμε κατά συνέπεια πώς να συμπεριφερθούμε έτσι. Αυτό σημαίνει πως χρειάζεται να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας σε νέες συμπεριφορές για να αποχωριστούμε σταδιακά τις παλιές.
Η πιθανή αναταραχή των σχέσεων μας
Η αλλαγή ωστόσο, διαπιστώνουμε σταδιακά όσο την πλησιάζουμε, δεν είναι η γη της επαγγελίας. Το να αλλάξουμε στάση ή συμπεριφορά συνεπάγεται και πιθανές αλλαγές στην στάση των άλλων απέναντι μας. Η υποχωρητικότητα μας και το να μην εκφράζουμε τα συναισθήματα μας μπορεί να είναι πλέον ένα πρόβλημα για μας αλλά αν έχουμε δομήσει τις σχέσεις με τους γύρω μας πάνω σε αυτό το χαρακτηριστικό, η σταδιακή αλλαγή μας ίσως να συνεπάγεται και ρήξη στις σχέσεις μας. Θα αποδεχτούν οι άλλοι γύρω μας – ο σύντροφος μας, τα παιδιά μας, οι κολλητοί μας – τις αλλαγές; Αν μας προτιμούσαν υποχωρητικούς τότε τι γίνεται; Το αν θα ρισκάρουμε ή όχι να προχωρήσουμε σε αλλαγές έχει σε μεγάλο βαθμό να κάνει με το αν είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε τι όποιες πιθανές αλλαγές προκύψουν στις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Οι αλλαγές αυτές δεν είναι απαραίτητο να είναι αρνητικές. Μπορεί οι σχέσεις μας να εξελιχθούν και προς το καλύτερο. Σίγουρα ωστόσο θα πρέπει οι σχέσεις αυτές να επανατοποθετηθούν σε νέες βάσεις και μας φέρουν προ των ευθυνών μας να τις δουλέψουμε ξανά προκειμένου να γίνουν λειτουργικές και υγιείς.
Βάλια Παυλίδου
Πηγή : valiapavlidou.blogspot.gr






Παρασκευή 30 Μαΐου 2014

Η τέχνη του ναι και του όχι




Πόσες φορές λέτε ναι ενώ σύσσωμος ο εαυτός σας φωνάζει μέσα σας όχι;
Πόσα όχι έχετε πει ενώ λαχταρούσατε να πείτε ένα ολόκαρδο ναι;

Σαν την κίνηση ενός εκκρεμούς ολόκληρη η ζωή μας κινείται ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο λέξεις που καθορίζουν την καθημερινότητά μας πολύ περισσότερο από όσο συνήθως συνειδητοποιούμε. Κι όμως, συχνά δεν τολμάμε να τις ξεστομίσουμε ή τις αντιστρέφουμε παρά τη θέλησή μας χτίζοντας το ίδιο το πεπρωμένο μας με βεβιασμένα όχι και απρόθυμα ναι. Στην προσωπική ιστορία όλων μας υπάρχουν εκείνες οι φορές που σύραμε κυριολεκτικά τον εαυτό τους σε αρνήσεις ή καταφάσεις για τις οποίες επαναστατούσαμε εσωτερικά. Κι αν αυτό το επαναλαμβάναμε ξανά και ξανά ίσως να είχε ως αποτέλεσμα μια συνεχώς αυξανόμενη εσωτερική πίεση ή μια σταδιακή αποξένωση από τον εαυτό μας. Βλέπετε, κάθε φορά που το κάνουμε αρνιόμαστε κι ένα κομμάτι της προσωπικής μας αλήθειας, των βαθύτερων επιθυμιών μας ή των πραγματικών μας αναγκών. Όμως δεν είμαστε οι μόνοι. Η ίδια η ιστορία είναι γεμάτη με μοιραία ναι και όχι που καθόρισαν τις μοίρες λαών κι ανθρώπων. Η μια από τις δυο Εθνικές μας Επετείους είναι συνυφασμένη με το περίφημο Όχι και η μοίρα της Ευρώπης κρίνεται από τα σκληρά παζαρευόμενα Ναι ή Όχι στο Ευρωσύνταγμα. Ίσως αν όλες οι άλλες λέξεις εξέλιπαν οι δυο αυτές ολιγοσύλλαβες λέξεις θα μπορούσαν σαν το κουκούτσι του φρούτου να κλείνουν μέσα τους όλες τις άλλες έννοιες. Από μια άποψη αποτελούν την επιτομή του δυιστικού τρόπου που βλέπουμε τον κόσμο αντιπροσωπεύοντας το πλην και το συν, τη ζωή και το θάνατο. Αν το καλοσκεφτείτε θα διαπιστώσετε πως κάθε επιλογή μας είναι το αποτέλεσμα της διαλεκτικής ανάμεσα στις δυο αυτές λέξεις που στην ουσία δεν είναι παρά δυο αντίθετες ψυχολογικές στάσεις. Όλοι άλλωστε μπορούμε να βεβαιώσουμε πως υπάρχουν στιγμές που νιώθουμε πως θεοί και δαίμονες συγκρούονται μέσα μας πριν βγάλουμε την ετυμηγορία της άρνησης ή της κατάφασης.
To Mεγάλο Ναι ή το Μεγάλο Όχι;
Σε ορισμένες περιπτώσεις αυτή η εσωτερική πάλη σφραγίζει ολόκληρη τη ζωή όπως τόσο εύγλωττα αποτυπώνει στον ποιητικό του λόγο ο Καβάφης: « Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα, που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι, να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχει έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησή του. Ο αρνηθείς δεν μετανιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι, όχι θα ξανάλεγε. Κι όμως, τον καταβάλλει εκείνο το όχι- το σωστό- εις όλην την ζωή του.» Με κάποιο τρόπο το έχουμε ζήσει όλοι αυτό, έστω σε μικρή κλίμακα αφού κάθε στιγμή, ό,τι κάνουμε και ό,τι λέμε δεν είναι τίποτα άλλο από μια μετάθεση ανάμεσα στο ναι και στο όχι. Το ίδιο το πεπρωμένο μας επωάζεται την ώρα που αυτές οι δυο αντίθετες έννοιες παζαρεύονται μέσα μας.. Αυτή όμως είναι η στιγμή της μέγιστης δύναμης και ελευθερίας μας: εκεί, στο σύνορο ανάμεσα στο ναι και στο όχι όταν ακόμα δεν έχουμε βγάλει απόφαση. Τότε που τα πάντα είναι πιθανά, όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά και εμείς κάνουμε αστραπιαίους συνυπολογισμούς επιθυμιών, αναγκών, συμφερόντων, συναισθημάτων, λογικής , εξαρτημένων αντανακλαστικών και κοινωνικών κανόνων. Είναι το αντίστοιχο της αρχής της αβεβαιότητας στην κβαντική φυσική. Όλα μπορούν να συμβούν, αλλά ακόμα είναι στην περιοχή του ανεκδήλωτου σαν το περιστρεφόμενο νόμισμα που δεν έχει πέσει ακόμα κορώνα ή γράμματα. Τότε είναι, σ’ εκείνον τον μετέωρο χρόνο, που μπορούμε να αλλάξουμε πεπρωμένο! Πώς; Εισάγοντας νέα δεδομένα στο νου μας, τέτοια που να μας οδηγήσουν σε μια κατάφαση εκεί που παλιά μόνο αρνιόμαστε και σε μια άρνηση εκεί που πάντα υποχωρούσαμε. Βλέπετε, είναι τελικά τέχνη να μπορούμε να πούμε ένα καθοριστικό όχι που βάζει όρια και λειτουργεί σαν ασπίδα προστασίας ή ένα ναι που να δηλώνει την κατάφασή μας στη ζωή και την ικανότητά μας να συνεχίζουμε παρά τις όποιες αντιξοότητες.
Τα Ναι που Αρνηθήκαμε στον Εαυτό Μας!
Υπάρχουν κάποια Ναι που χρωστάμε στον εαυτό μας. Κάποια βαθύτερα αιτήματά του τα οποία έχουμε αγνοήσει. Για να μην χαλάσουμε το χατίρι κάποιου που αγαπούσαμε. Για να αποφύγουμε την ένταση. Για να μας αγαπούν και να μας θέλουν. Γιατί αυτό περίμεναν οι άλλοι από εμάς. Σιγά-σιγά από παιδιά μάθαμε να υποτασσόμαστε και να καταπιέζουμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας. Στην πραγματικότητα ολόκληρος ο πολιτισμός έχει χτιστεί με τα τούβλα του ναι και του όχι που οριοθετούν τις επιθυμίες μεταξύ των ανθρώπων. Τα «καλά» παιδιά, οι «καλές» σύζυγοι, οι «καλοί» πολίτες έπρεπε να υποτάξουν τα θέλω τους σ’ εκείνα των άλλων. Κι έτσι μας έγινε εξαρτημένο αντανακλαστικό. Θυμηθείτε πόσες φορές έχετε βάλει τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές σας; Όλες αυτές τις φορές αρνηθήκατε να παραχωρήσετε μια συγκατάθεση στον εαυτό σας. Όμως, η κρυφή δύναμη αυτών των ανείπωτων Ναι είναι τρομερή. Συχνά κάτω από αυτά βρίσκονται θαμμένα όνειρα ζωής, ταλέντα που έμειναν ανεκμετάλλευτα, δυνατότητες που δεν αξιοποιήθηκαν. Πόσοι άνθρωποι λ.χ. δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους ή ποτέ δεν έκαναν αυτές που πραγματικά ήθελαν επειδή αντί να πουν το Ναι της καρδιάς τους είπαν Ναι σ’ εκείνα που ήθελε το οικογενειακό τους περιβάλλον; Πόσες γυναίκες με σπουδαία ταλέντα και μεγάλες ικανότητες υποτάχθηκαν και τις έθαψαν σιωπηλά για να δώσουν το προβάδισμα στην οικογένεια; Όταν συμβαίνει αυτό, όταν αρνιόμαστε να παραχωρήσουμε το μεγάλο Ναι στον εαυτό μας συμβαίνει ένα παράξενο φαινόμενο. Καθώς οι μέρες διαδέχονται η μια την άλλη αυτού του τύπου τα ανεκπλήρωτα όνειρα φαίνονται όλο και πιο μακρινά έτσι που κάποτε μοιάζουν σαν να μην ήταν ποτέ δικά μας , σαν να ανήκουν σε κάποιους άλλους. Κι όμως αφήνουν το ενεργειακό τους εκμαγείο στην ψυχή μας. Όμως, δεν είναι μόνο αυτά. Συχνά, η ίδια η καθημερινότητά μας είναι διάστικτη από τα κενά που αφήνουν τα μικρά ανείπωτα Ναι μας αφήνοντάς μας με μια αίσθηση έλλειψης ικανοποίησης. Ή θυμού. Όταν δεν κάνουμε καθόλου χώρο για να ικανοποιηθούν οι δικές μας ανάγκες συχνά ο εαυτός μας νιώθει προδομένος όχι μόνο από τους άλλους αλλά και από εμάς τους ίδιες. Ένας βαθύς υπόγειος θυμός μπορεί τότε να αναπτυχθεί και να υπονομεύσει από τις σχέσεις μέχρι την υγεία μας. Πολλές φορές ούτε σ’ αυτό τον θυμό δεν κάνουμε χώρο. Αυτή άλλωστε είναι μια κοινή συνήθεια μεταξύ των ανθρώπων. Αρνούνται να δεχθούν ότι νιώθουν ορισμένα συναισθήματα. Ζήλια, εκδικητικότητα, οργή ή ακόμα και έρωτας για λάθος πρόσωπα, όλα αυτά συχνά συναντούν το μεγάλο Όχι της κοινωνίας που έτσι εξαναγκάζει τα μέλη της να αποκοπούν από τα συναισθήματά τους. Για πολλούς ανθρώπους το μεγαλύτερο Ναι που θα μπορούσαν να προσφέρουν στον εαυτό τους είναι να αποδεχθούν τα «ακατάλληλα» συναισθήματά τους και να πουν «ναι, νιώθω έτσι και το αποδέχομαι.» Για άλλους η μεγάλη αυτό-συγκατάθεση μπορεί να σχετίζεται με φαινομενικά μικρές και ασήμαντες καθημερινές επιλογές: από το να δώσουν προσωπικό χρόνο στον εαυτό τους μέχρι να πουν στα ίσια ότι θέλουν κάτι. 
Μερικές Χρήσιμες Ερωτήσεις
Κάντε μια παύση αυτή τη στιγμή και αναλογιστείτε:
Α. Πόσες φορές αρνηθήκατε να πείτε Ναι στον εαυτό σας την περασμένη εβδομάδα
·        Για να μη χαλάσετε το χατίρι κάποιου που αγαπάτε;
·        Για να αποφύγετε την ένταση ή τις αντιπαραθέσεις;
·        Για να σας αγαπούν και να σας αποδέχονται;
·        Επειδή ντραπήκατε να πείτε όχι;
·        Επειδή το Ναι σας ήταν ένας ελιγμός ,μια παραχώρηση, προκειμένου να πετύχετε κάτι σημαντικότερο;
·        Επειδή αυτό το Ναι το επιβάλλει το κοινωνικό          
         πρωτόκολλο;
·        Επειδή σας έμαθαν ότι πρέπει να βάζετε τις ανάγκες των
άλλων πριν από τις δικές σας;
Β. Σε ποιους τομείς συνήθως αρνείστε να πείτε Ναι στον εαυτό σας;
·       Στην διεκδίκηση προσωπικού χρόνου
·       Στην αγορά κάποιων πραγμάτων ή υπηρεσιών για
την προσωπική σας απόλαυση
·       Στην αποδοχή κάποιων «ανεπιθύμητων» συναισθημάτων
·       Στο δικαίωμά σας να βαριέστε να κάνετε κάποια          
πράγματα
·       Στην ανάγκη σας να το ρίξετε έξω
·       Στο να παραδεχθείτε ανοιχτά ότι κάτι στη συμπεριφορά
του άλλου σας ενόχλησε
·      Στο να διεκδικήσετε για τον εαυτό σας την καλύτερη 
       θέση, το αναπαυτικότερο κάθισμα, το μεγαλύτερο κομμάτι, την καλύτερη θέα κλπ
·      Στο να πείτε «δεν πειράζει» ή «δεν θέλω» ή «δεν είναι       ανάγκη» ενώ στην πραγματικότητα και πείραζε και     θέλατε και ήταν ανάγκη.
·     Στο να πείτε «δεν με νοιάζει, ότι θέλεις εσύ» ενώ κατά    βάθος ξέρατε πολύ καλά τι εσείς θέλατε
·    Στο να επιτρέψετε στον εαυτό σας να μην είναι η εξυπηρετική, η πρόθυμη η καλόβολη υποχωρώντας στις αξιώσεις κάποιων που συνεχώς σας ζητάνε χάρες και εξυπηρετήσεις
Γ. Σκεφτείτε τώρα όλη τη ζωή σας : υπάρχουν κάποια όνειρα που αρνηθήκατε ή κάποια ταλέντα και ικανότητες που δεν αξιοποιήσατε; Γιατί;

·        Για να μην έρθετε σε ρήξη με το περιβάλλον σας;
·        Για να μην ρισκάρετε μια σχέση σας;
·        Για να σας αγαπούν και να σας θέλουν;
·        Γιατί θέλατε να είστε υπάκουη κόρη ή καλή σύζυγος /     μητέρα;
·        Γιατί νομίζατε ότι δεν ήταν τόσο σημαντικά όσο η καλή σας σχέση με εκείνους που δεν τα ευνοούσαν;
·        Οι ίδιες οι απαντήσεις σας μπορούν να γίνουν φακοί στο 
 σκοτάδι και να σας δείξουν αυτό που κρύβεται πίσω από
 την άρνηση συγκατάθεσης στον εαυτό σας.

Η Δυσκολία να Πούμε Όχι
Πόσο μακριά μπορεί να πάει η αυτό-άρνηση; Μπορεί να ροκανίσει τον χρόνο σας –ιδίως τον ελεύθερο- την αυτοεκτίμησή σας, την αυτονομία σας, τις σχέσεις σας, με λίγα λόγια μπορεί να πέσει σαν πιράνχας στη ζωή σας. Η αλήθεια είναι πως συνήθως δεν πάει μόνη της. Πηγαίνει μαζί με την δυσκολία να ειπωθεί ένα όχι και να τεθούν όρια στις αξιώσεις του περιβάλλοντος. Γιατί ,τα βεβιασμένα Ναι δεν είναι παρά αυτή ακριβώς η δυσκολία να πείτε ένα ξεκάθαρο και σαφές Όχι. Πόσοι άνθρωποι δεν κάνουν με μισή καρδιά ή και βρίζοντας μέσα τους τις χάρες και τις εξυπηρετήσεις που δεν μπόρεσαν να αρνηθούν στους άλλους; Πόσες γυναίκες δεν παραχώρησαν το απρόθυμο σώμα τους στο σεξουαλικό αίτημα του συντρόφου τους μόνο και μόνο για να μην τον απογοητεύσουν; Πόσες φορές δεν βρεθήκαμε φορτωμένοι με υποχρεώσεις που αναλάβαμε για λογαριασμό τρίτων επειδή δεν είχαμε το σθένος να πούμε όχι; Αν αυτό είναι κάτι που το αναγνωρίζετε ως επαναλαμβανόμενο μοτίβο στη ζωή σας , ίσως θα πρέπει να μάθετε να λέτε μερικά καθοριστικά όχι. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα φτάσετε στο σημείο να μη δίνετε του αγγέλου σας νερό! Όμως πρέπει να εξετάσετε αν η ανάγκη να σας αγαπούν και να έχουν καλή γνώμη για σας οι άλλοι σας σπρώχνει συχνά να τους προσφέρετε γην και ύδωρ παραχωρώντας περισσότερα από αυτά που πραγματικά αντέχετε. Από την άλλη πλευρά η κοινωνική ψυχολογία μας βεβαιώνει πως η διάθεση προσφοράς και αλληλεγγύης είναι μια εγγενής ιδιότητα των ανθρώπων. Κατά βάθος όλοι χαιρόμαστε να προσφέρουμε χαρά στους άλλους. Νιώθουμε ικανοποίηση όταν μπορούμε να τους φανούμε χρήσιμοι και να τους βοηθήσουμε. Όμως συχνά αυτό ξεπερνάει το μέτρο και φτάνει να γίνεται καταναγκασμός. Λέμε ναι, όχι πια με την καρδιά μας αλλά επειδή δεν μπορούμε ή δεν τολμάμε να πούμε όχι. Για να μην παρεξηγηθεί, ο άλλος. Για να μην θυμώσει, ο άλλος. Γιατί θα μας κατακρίνει , ο άλλος. Γιατί ντρεπόμαστε να αρνηθούμε, στον άλλο. Γιατί θα κακοκαρδιστεί , ο άλλος. Γιατί θα διαταραχθεί η αγάπη ,του άλλου. Γιατί θα μας τιμωρήσει με κάποιο τρόπο, ο άλλος. Γιατί είναι πιο ανήμπορος, πιο αδύναμος, πιο ευαίσθητος από εμάς, ο άλλος. Πάντα ο άλλος. Εμείς πουθενά. Όπως σημειώνει η Σούζαν Νιούμαν στο βιβλίο της “The Book of No”, «αν είστε από τους τύπους στους οποίους προστρέχουν πάντα οι άλλοι, αν σας καλούν να κάνετε πράγματα γι αυτούς και ζητούν κάθε τόσο τη βοήθειά σας είναι επειδή πάντα λέτε Ναι. Ίσως λοιπόν ήρθε η ώρα να μάθετε την τέχνη να λέτε όχι».
Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να κάνετε είναι καθορίσετε τα όριά σας. Πρώτα για σας την ίδια. Πόσο από τον χρόνο , τη σκέψη, τα χρήματα ή τις υπηρεσίες σας μπορείτε να προσφέρετε κάθε φορά στους άλλους χωρίς να νιώσετε ότι πέφτετε θύμα εκμετάλλευσης ή ότι εξουθενώνεστε και αποστραγγίζεστε από ενέργεια; Η ειλικρινής απάντηση θα σας δώσει το μέτρο της αντοχής και της ανοχής σας. Εξίσου ειλικρινής πρέπει να είστε με τον εαυτό σας ως προς τα αυθεντικά σας συναισθήματα. Θέλετε πραγματικά να κάνετε αυτό που σας ζητάει ο άλλος ή απλά υποχωρείτε; Αν η καρδιά σας αρνείται, σεβαστείτε τη. Η αλήθεια όμως είναι πως αν έχετε εκπαιδεύσει το περιβάλλον σας να σας θεωρεί κάτι σαν την επέμβαση πρώτων βοηθειών ίσως θα σας είναι πιο δύσκολο να κάνετε απότομες και ριζικές αλλαγές. Αρχίστε με μικρά όχι. Μην αναλαμβάνετε να λύσετε όλα τα προβλήματα των άλλων. Το σύνδρομο του σωτήρα είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που δυσκολεύονται να πουν όχι. Στην πραγματικότητα είναι η δική τους βαθύτερη ανάγκη να αισθάνονται χρήσιμοι. Και αξιαγάπητοι. Όμως έτσι υποδουλώνονται. Το ερώτημα είναι υπάρχει άραγε κάποιος τρόπος να λέμε Όχι χωρίς να κάνουμε τον άλλο να νιώθει αποκλεισμένος; Υπάρχουν πολλοί.
Η Τέχνη των Ορίων και της Διεκδίκησης

Το πρώτο βασικό βήμα είναι να ξεχωρίσετε τις δικές σας ανάγκες και επιθυμίες από εκείνες των αγαπημένων σας. Αν είστε από τους ανθρώπους που συνηθίζετε να υποχωρείτε για χάρη των άλλων ίσως να μην μπορείτε πια να ξεχωρίσετε τι εσείς θέλετε πραγματικά. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό φαινόμενο. Εκείνοι που μια ζωή σπεύδουν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των άλλων χάνουν την επαφή με τον εαυτό τους και πρέπει να ανασυνδεθούν μαζί του από την αρχή. Εφόσον λοιπόν καταφέρετε να ξεχωρίσετε τι θέλετε κατά βάθος , άσχετα αν αυτό θα ευχαριστήσει το περιβάλλον σας, το δεύτερο βήμα σας καλεί να το εκφράσετε όσο πιο ξεκάθαρα γίνεται. Αυτή η ξεκάθαρη δήλωση είναι πολύ σημαντική. Όσοι έχουμε περάσει από το σχολείο του έρωτα ξέρουμε πολύ καλά πόσα Όχι μας σήμαιναν Ναι. Όταν όμως έχουμε να κάνουμε με την καθημερινότητα και την τέχνη να βάζουμε όρια είναι αναγκαίο αυτό που λέμε να το εννοούμε. Και να το τηρούμε. Αν πούμε Όχι ή Ναι και υπαναχωρήσουμε έχουμε δώσει διπλό μήνυμα στους άλλους και είναι σαν να τους προτρέπουμε να παραβιάσουν τα όριά μας ξανά. Από την άλλη πλευρά έχει μεγάλη σημασία ο τρόπος που θα εκφράσουμε την άρνηση ή την κατάφασή μας. Πολλοί άνθρωποι γρυλίζουν το Ναι τους και πετάνε το Όχι τους σαν δόρυ πάνω στον άλλο. Ο στόχος δεν είναι να επιτεθούμε ούτε να οχυρωθούμε για να μη μας πάρουν φαλάγγι. Αυτό που πραγματικά έχει νόημα είναι να επικοινωνήσουμε αυτό που πραγματικά θέλουμε , νιώθουμε και μπορούμε. Αν κρατήσετε αυτό κατά νου θα βρείτε τον τρόπο να σεβαστείτε πρώτη εσείς τα δικά σας όρια καλώντας και τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Παρατηρήστε τους ανθρώπους των οποίων τα όρια σπάνια παραβιάζονται από το περιβάλλον τους: συνήθως έχουν μια σταθερή στάση εκτίμησης προς τον εαυτό τους. Βλέπετε η αδυναμία να βάλουμε όρια ή να πούμε ένα καθοριστικό Όχι στις παράλογες αξιώσεις των άλλων σχετίζεται συχνά με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Από την άλλη πλευρά το να πούμε ένα εξίσου καθοριστικό Ναι επιτρέποντας στον εαυτό μας ορισμένες χαρές είναι ίσως κάτι που του χρωστάμε εδώ και χρόνια. Αν το να ξέρουμε να λέμε Όχι είναι η τέχνη των ορίων τότε και το να ξέρουμε να λέμε Ναι είναι η τέχνη της διεκδίκησης. Σ’ αυτήν συμπεριλαμβάνεται και η ικανότητά μας να μπορούμε να ζητάμε ή να δεχόμαστε μια προσφορά. Οι τρεις πιο δύσκολες εκφράσεις λένε , είναι να πει κάποιος «σ’ αγαπώ», «με συγχωρείς» και «βοήθησέ με». Το να αποδεχθούμε ότι χρειαζόμαστε την βοήθεια των άλλων και κυρίως το να τη ζητήσουμε είναι ένα μεγάλο βήμα ωριμότητας. Μας βγάζει από την ψευδαίσθηση του σωτήρα κι από την αλαζονεία της αυτονομίας. Κανείς δεν είναι πραγματικά αυτόνομος. Όλοι έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλο. Ας επιτρέψουμε στον εαυτό μας να μην μπορεί και κυρίως να μην πρέπει να τα κάνει όλα. Ας του δώσουμε την άδεια να ζητάει και την ευθύτητα να αποκρίνεται ένα ειλικρινές Ναι η Όχι . «Στην πραγματικότητα η μόνη λανθασμένη απόκριση» ομολόγησε κάποτε η Αναίς Νιν που συνέχεε την αγάπη με το σεξ και ποτέ δεν είπε Όχι από τότε που γνώρισε τον Χένρι Μίλερ «είναι η δυσκολία να αγαπήσουμε».

Ιουλία Πιτσούλη
Πηγή : enallaktikidrasi.com

Πέμπτη 29 Μαΐου 2014

Πρόσκληση



"Δεν με ενδιαφέρει τι επάγγελμα κάνεις.

Θέλω να ξέρω για ποιο πράγμα πονάς, κι αν τολμάς να ονειρευτείς ότι θα συναντήσεις αυτό που λαχταρά η καρδιά σου.

Δεν με ενδιαφέρει πόσων χρόνων είσαι.

Θέλω να ξέρω αν θα διακινδυνέψεις να γελοιοποιηθείς για την αγάπη, για το όνειρο σου, για την περιπέτεια του να είσαι ζωντανός.

Δεν με ενδιαφέρει ποιοι πλανήτες πλαισιώνουν τη σελήνη σου.

Θέλω να ξέρω αν έχεις αγγίξει το κέντρο της ίδιας σου της θλίψης, αν οι προδοσίες της ζωής σ' έχουν κάνει ανοιχτό

ή αν έχεις ζαρώσει και κλειστεί στον εαυτό σου από το φόβο περισσότερου πόνου.

Θέλω να ξέρω αν μπορείς να μείνεις με τον πόνο, το δικό μου ή το δικό σου, χωρίς να κινηθείς για να τον κρύψεις ή να τον εξασθενίσεις ή να τον θεραπεύσεις.

Θέλω να ξέρω αν μπορείς να ζεις με τη χαρά, τη δική μου ή τη δική σου, αν μπορείς να χορέψεις έξαλλα και να αφήσεις την έκσταση να σε γεμίσει ως τις άκρες των δαχτύλων σου,
χωρίς να μας προειδοποιείς να προσέχουμε, να είμαστε ρεαλιστές, να θυμόμαστε τους περιορισμούς της ανθρώπινης φύσης.

Δε με ενδιαφέρει αν η ιστορία που μου διηγείσαι είναι αληθινή.

Θέλω να ξέρω αν μπορείς ακόμη και να απογοητεύσεις τις προσδοκίες των άλλων, αλλά να μη προσποιείσαι και να είσαι αληθινός μπροστά στον εαυτό σου.

Αν μπορείς , ακόμη και όταν κανείς δεν πιστεύει στις δυνατότητες σου, εσύ να μη σβήνεις τη φλόγα που ζεσταίνει τη ψυχή σου · αν μπορείς να αντέξεις ακόμη και την κατηγορία της προδοσίας από τους άλλους, χωρίς να προδώσεις την ίδια την ψυχή σου και τα πιο όμορφα ιδανικά σου · αν μπορείς ακόμη και να είσαι άπιστος στα μάτια των άλλων αλλά αξιόπιστος μέσα στη ψυχή σου.

Θέλω να ξέρω αν μπορείς να δεις την ομορφιά, ακόμα κι όταν δεν είναι όμορφα κάθε μέρα, κι αν την παρουσία της ομορφιάς μπορείς να την κάνεις πηγή της ίδιας της ζωής σου.

Θέλω να ξέρω αν μπορείς να ζήσεις με την αποτυχία, τη δική σου και τη δική μου, κι όμως να στέκεσαι στην άκρη της λίμνης και να φωνάζεις στην ασημένια πανσέληνο, « Ναι !! »

Δε ενδιαφέρει να ξέρω πού μένεις ή πόσα χρήματα βγάζεις.

Θέλω να ξέρω αν μπορείς να σηκωθείς, μετά από μια νύχτα θλίψης και απόγνωσης, εξαντλημένος και πληγωμένος μέχρι το κόκαλο και να κάνεις ό,τι χρειάζεται για να θρέψεις τα παιδιά σου.

Δεν με ενδιαφέρει ποιον ξέρεις ή πώς έφτασες μέχρι εδώ.

Θέλω να ξέρω αν θα σταθείς στη μέση της φωτιάς μαζί μου, χωρίς να ζαρώσεις προς τα πίσω.

Δεν με ενδιαφέρει πού, τι ή με ποιον έχεις σπουδάσει.

Θέλω να ξέρω τι σε στηρίζει από μέσα, ακόμη κι όταν όλα τ' άλλα καταρρέουν.

Θέλω να ξέρω αν μπορείς να μείνεις μόνος με τον εαυτό σου
και αν στ' αλήθεια σου αρέσει η συντροφιά που κρατάς μαζί του ακόμη και στις άδειες στιγμές της μοναξιάς σου . "



Oriah Mountain Dreamer

Τετάρτη 28 Μαΐου 2014

Ποιος είναι ο μορφωμένος άνθρωπος



Όταν ρωτήσανε τον Σωκράτη, να δώσει τον ορισμό του μορφωμένου ανθρώπου, δεν ανάφερε τίποτε για τη συσσώρευση γνώσεων η ΜΟΡΦΩΣΗ, είπε, είναι θέμα ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ.

Ποιούς  ανθρώπους  λοιπόν θεωρώ Μορφωμένους:

- Πρώτα απ’ όλα αυτούς που ελέγχουν δυσάρεστες
καταστάσεις αντί να ελέγχονται από αυτές.

- Αυτούς που αντιμετωπίζουν όλα τα γεγονότα με 
γενναιότητα και λογική.

- Αυτούς που είναι έντιμοι σε όλες τους τις συνδιαλλαγές.

- Αυτούς που αντιμετωπίζουν γεγονότα δυσάρεστα και 
ανθρώπους αντιπαθείς καλοπροαίρετα.

- Αυτούς που ελέγχουν τις απολαύσεις τους  και  που δεν νικήθηκαν από τις ατυχίες και τις αποτυχίες τους.


Τελικά αυτούς που δεν έχουν φθαρεί από τις επιτυχίες και την
δόξα τους.

Τρίτη 27 Μαΐου 2014

H αξόδευτη αγάπη




Αν στέρηση είναι να μην έχεις μεν αυτό που επιθυμείς, ανικανοποίητο είναι να έχεις μεν αυτό που επιθυμείς, αλλά να μη σου προσφέρει τη γεύση που περιμένεις να σου προσφέρει.
Η απόκτησή του να αποδεικνύεται απογοητευτική. Ο άνθρωπος σήμερα μαραίνεται μέσα στην εποχή του ανικανοποίητου. Και αν, όταν στερείσαι, μπορείς να ονειρεύεσαι και να προσδοκάς, μέσα στην ανικανοποίητη καθημερινότητα και τις απανωτές απογοητεύσεις - όχι από αυτά που δεν έχεις, αλλά από αυτά που έχεις - δεν ξέρεις πια τι ακριβώς να επιθυμήσεις.

Από παντού ακούς χείλη πικρά να συμπεραίνουν πως δεν υπάρχει συναίσθημα, δεν υπάρχει φιλία, δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, αξίες, φιλότιμο. Οι άνθρωποι παραπονιούνται πως δεν τους αγαπούν. Είναι εξάρτηση να περιμένεις από τους άλλους να σου χαρίσουν την αγάπη. Η αγάπη όντως είναι η μεγάλη πλήρωση της ύπαρξης, αλλά μόνο όταν πρόκειται για αγάπη που δίνεις. Όσο κι αν αγπιέσαι, το ανικανοποίητο θα επιμένει ζοφώδες στην καρδιά, αν αυτή η καρδιά δεν μπορεί ν' αγαπήσει. Γεμίζουμε μονάχα απ' την αγάπη που δίνουμε, από την πίστη που ασκούμε, απ' όσα δικά μας χαρίζουμε. Ακόμη και η ψυχή δια της απώλειάς της κερδίζεται.
Είναι μοίρα ή ελεύθερη επιλογή η ικανότητά μας στο συναίσθημα; Πρέπει να είναι ελεύθερη επιλογή, γι' αυτό και η καρδιά είναι διαρκώς θυμωμένη με το μίζερο εαυτό της που την στενεύει. Κι αν είναι δύσκολο να βρίσκουμε αγάπες, είναι πολύ πιο δύσκολο να αγαπάμε. Προϋποθέτει μεταστροφή της εγωϊστικά εκπαιδευμένης προσωπικότητάς μα ςκάτι τέτοιο. Όσο την αρνούμαστε τη μεταμόρφωση, η επιδημία της ανίας και της κατάθλιψης εξαπλώνεται, σαν φαντάσμα στοιχειώνει τη ζωή μας.
Λέγεται πως "μελαγχολία είναι η αξόδευτη αγάπη..."

Μάρω Βαμβουνάκη

Τετάρτη 21 Μαΐου 2014

Μαθήματα ζωής...




Το παρακάτω κείμενο γράφτηκε από μια κυρία 90 ετών σήμερα, τη ReginaBrett, πρώην δημοσιογράφο στο Κλίβελαντ του Οχάιο.
«Για να γιορτάσω τα γενέθλιά μου, έγραψα κάποτε στη στήλη μου στην εφημερίδα, τα 30 πράγματα που μου έμαθε η ζωή. Ήταν το πιο πετυχημένο άρθρο που έγραψα ποτέ»

1. Η ζωή δεν είναι δίκαιη, αλλά ακόμα κι' έτσι είναι ωραία.
2. Όταν αμφιβάλλεις για κάτι, απλά κάνε το επόμενο μικρό βήμα.
3. Η ζωή είναι πολύ μικρή για να χάνεις χρόνο μισώντας τον οποιονδήποτε.
4. Αν αρρωστήσεις, δεν θα σε κοιτάξει η δουλειά σου. Θα σε κοιτάξουν οι φίλοι και η οικογένεια σου. Μη τους χάσεις.
5. Πλήρωνε τις πιστωτικές σου κάθε μήνα.
6. Δεν χρειάζεται να υπερισχύεις σε κάθε διαφωνία. Συμφώνησε ότι διαφωνείς.
7. Κλάψε παρέα με κάποιον. Είναι πιο εύκολο να συνέλθεις απ' ότι αν κλαις μόνος σου.
8. Δεν πειράζει να θυμώνεις με τον Θεό. Το αντέχει.
9. Βάζε στην άκρη για τη σύνταξη σου, ξεκινώντας από τον πρώτο σου μισθό.
10. Απέναντι στη σοκολάτα, κάθε αντίσταση είναι μάταιη.
11. Συμφιλιώσου με το παρελθόν, για να μην σου καταστρέφει το παρόν.
12. Δεν πειράζει να σε δουν τα παιδιά σου να κλαις.
13. Μην συγκρίνεις τη ζωή σου με την ζωή των άλλων. Δεν έχεις ιδέα τι σημαίνει το δικό τους το ταξίδι.
14. Αν μια σχέση πρέπει να διατηρείται μυστική, τότε δεν πρέπει να τη διατηρείς εσύ.
15. Τα πάντα μπορεί να αλλάξουν μ' ένα ανοιγοκλείσιμο των ματιών. Αλλά μην ανησυχείτε. Ο Θεός δεν τρεμοπαίζει τα βλέφαρά.
16. Πάρε μια βαθιά ανάσα. ηρεμεί το μυαλό.
17. Ξεφορτώσου ότι δεν είναι χρήσιμο, όμορφο ή ευχάριστο.
18. Ότι δεν σε σκοτώνει, σε κάνει όντως πιο δυνατό.
19. Ποτέ δεν είναι αργά για να έχεις μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία. Αλλά τη δεύτερη φορά εξαρτάται από σένα.
20. Όταν είναι να κυνηγήσεις αυτά που αγαπάς στη ζωή, μην πεις ποτέ όχι.
21. Άναψε τα κεριά, στρώσε τα καλά σεντόνια, φόρεσε τα ακριβά εσώρουχα. Μην τα φυλάς για ειδικές περιπτώσεις. Κάθε μέρα είναι ειδική περίπτωση.
22. Προετοιμάσου για όλα. Και μετά ακολούθησε το ρεύμα.
23. Γίνε εκκεντρικός τώρα.Μην περιμένεις να πάρεις σύνταξη για να ντυθείς στα μοβ!
24. Το σημαντικότερο όργανο του σεξ είναι το μυαλό.
25. Κανείς δεν είναι υπεύθυνος για την ευτυχία σου παρά μόνο εσύ.
26. Σε κάθε αποκαλούμενη "καταστροφή" σκέψου: "Σε 5 χρόνια, θα έχει καμία σημασία;".
27. Να επιλέγεις πάντα τη ζωή.
28. Συγχώρησε σε όλους τα πάντα.
29. Το τι πιστεύουν οι άλλοι για σένα δεν είναι δική σου δουλειά.
30. Ο χρόνος θεραπεύει σχεδόν τα πάντα. Δώσε χρόνο στο χρόνο.

Τρίτη 20 Μαΐου 2014

Πρόσεχε την ψυχή σου





Κάποτε ήταν ένας βασιλιάς, ο οποίος είχε ένα γιο πονηρό.
Έχοντας χάσει κάθε ελπίδα για αλλαγή προς το καλύτερο, ο 
πατέρας καταδίκασε τον γιο του σε θάνατο. 
Του έδωσε ένα μήνα περιθώριο για να προετοιμαστεί.
Πέρασε ο μήνας, και ο πατέρας ζήτησε να παρουσιασθεί ο γιος του. Προς μεγάλη του έκπληξη, παρατήρησε πως ο νεαρός ήταν αισθητά αλλαγμένος: το πρόσωπό του ήταν αδύνατο και χλωμό, και ολόκληρο το κορμί του έμοιαζε να είχε υποφέρει.

«-Πώς και σου συνέβη τέτοια μεταμόρφωση, γιέ μου;», ρώτησε ο πατέρας.
«-Πατέρα μου και κύριέ μου», απάντησε ο γιος, «πώς είναι δυνατόν να μην έχω αλλάξει, αφού η κάθε μέρα με έφερνε πιο κοντά στον θάνατο;».
«-Καλώς, παιδί μου», παρατήρησε ο βασιλιάς. «Επειδή προφανώς έχεις έρθει στα συγκαλά σου, θα σε συγχωρήσω. Όμως, θα χρειαστεί να τηρήσεις αυτή την διάθεση 
επιφυλακής της ψυχής σου, για την υπόλοιπη ζωή σου».
«-Πατέρα μου», απάντησε ο γιος, «αυτό είναι αδύνατο. Πώς θα μπορέσω να αντισταθώ στα αμέτρητα ξελογιάσματα και τους πειρασμούς;».
Ο βασιλιάς τότε διέταξε να του φέρουν ένα δοχείο γεμάτο λάδι, και είπε στον γιο του:
«-Πάρε αυτό το δοχείο, και μετέφερέ το στα χέρια σου, διασχίζοντας όλους τους δρόμους της πόλεως. Θα σε ακολουθούν δύο στρατιώτες με κοφτερά σπαθιά. Εάν χυθεί έστω και μία σταγόνα από το λάδι, θα σε αποκεφαλίσουν».
Ο γιος υπάκουσε. Με ανάλαφρα, προσεκτικά βήματα, διέσχισε όλους τους δρόμους της πόλεως, με τους στρατιώτες να τον συνοδεύουν συνεχώς, και δεν του χύθηκε ούτε μία σταγόνα. 
Όταν επέστρεψε στο κάστρο, ο πατέρας τον ρώτησε: 
«-Γιέ μου, τι πρόσεξες καθώς τριγυρνούσες μέσα στους δρόμους της πόλεως;».
«-Δεν πρόσεξα τίποτε».
«-Τι εννοείς, ʽτίποτε';», τον ρώτησε ο βασιλιάς. «Σήμερα ήταν μεγάλη γιορτή. Σίγουρα θα είδες τους πάγκους που ήταν φορτωμένοι με πολλές πραμάτειες, τόσες άμαξες, τόσους ανθρώπους, ζώα».
«-Δεν είδα τίποτε απ' όλα αυτά», είπε ο γιος. «Όλη η προσοχή μου ήταν στραμμένη στο λάδι μέσα στο δοχείο. Φοβήθηκα μην τυχόν μου χυθεί μια σταγόνα και έτσι χάσω τη ζωή μου».
«-Πολύ σωστή η παρατήρησή σου», είπε ο βασιλιάς. 
«Κράτα λοιπόν αυτό το μάθημα κατά νου, για την υπόλοιπη ζωή σου. Να τηρείς την ίδια επιφυλακή για την ψυχή μέσα σου, όπως έκανες σήμερα για το λάδι μέσα στο δοχείο. Να στρέφεις τους λογισμούς σου μακριά από εκείνα που γρήγορα παρέρχονται και να τους προσηλώνεις σε εκείνα που είναι αιώνια. 
Θα είσαι ακολουθούμενος, όχι από οπλισμένους στρατιώτες, αλλά από τον θάνατο, στον οποίον η κάθε μέρα μας φέρνει πιο κοντά. Να προσέχεις πάρα πολύ να φυλάς την ψυχή σου από όλους τους καταστροφικούς πειρασμούς».

Ο γιος υπάκουσε τον πατέρα, και έζησε έκτοτε ευτυχής.

Κυριακή 18 Μαΐου 2014

Οι 9 μεταμφιέσεις του άγχους




Το άγχος είναι το ανώτατο επίπεδο μιας καθημερινής ακολουθίας διεγέρσεων. Είτε καταπιανόμαστε με ένα σοβαρό ψυχολογικό πρόβλημα είτε παίζουμε τένις βρισκόμαστε διαρκώς σε επαγρύπνηση. Σ αυτές τις περιπτώσεις βέβαια, η υψηλή διέγερση είναι ότι χρειάζεται: τέτοιου είδους ενασχόληση απαιτεί ιδιαίτερες ψυχικές και σωματικές εφεδρείες.
Όταν όμως η διέγερση είναι υπέρμετρη σε σχέση με το έργο που πρέπει να φέρουμε σε πέρας, τότε μετατρέπεται σε άγος. Με τον όρο άγχος εννοούμε πως στη θέση μιας διέγερσης που θα άρμοζε για την αντιμετώπιση μιας δεδομένης απειλής, υπάρχει μια τόσο μεγάλη ένταση, που τορπιλίζει τη σωστή αντίδραση.
Στην «αγχώδη συνδρομή» η προσοχή προσκολλάται στην πηγή της απειλής, περιορίζοντας όλα αυτά τα δεδομένα που θα μπορούσαν, σε διαφορετική περίπτωση , να χωρέσουν μέσα στην επιγνωσή μας. Άφθονα τεκμήρια αποδεικνύουν πως η επίγνωση περιορίζεται κάτω από συνθήκες στρες.
Για παράδειγμα, σε μια κλασική πια έρευνα, εθελοντές υποβλήθηκαν σε ένα πείραμα προσομοίωσης κατάδυσης σε μεγάλο βάθος, όντας οι ίδιοι μέσα σε θάλαμο υψηλής ατμοσφαιρικής πίεσης. Οι συνθήκες του πειράματος ήταν πραγματικά εντυπωσιακές, με πραγματικές μεταβολές της πίεσης που δέχονταν οι εθελοντές, ενώ η εισπνοή γινόταν μόνο από μπουκάλες οξυγόνου. Λόγω των απαραίτητων αυξομειώσεων στην ποσότητα του παρεχόμενου οξυγόνου, υπήρχαν κάποιοι αντικειμενικοί κίνδυνοι "αν και όχι ιδιαίτερα σοβαροί". Γι αυτό το λόγο οι εθελοντές υποχρεώθηκαν να τηρούν κάποιους κανονισμούς ασφαλείας. Στη διάρκεια του πειράματος οι εθελοντές έπρεπε να φέρουν εις πέρας μια «αποστολή ανίχνευσης του βυθού», κατά την διάρκεια της οποίας έπρεπε συγχρόνως να εντοπίζουν τη θέση τους και να παρακολουθούν την εκπομπή ενός φωτεινού σήματος. Καθώς η «κατάδυση» έφτανε σε όλο και μεγαλύτερο βάθος , το άγχος των ατόμων συνεχώς αυξανόταν με αποτέλεσμα, ενώ ήταν σε θέση να συνεχίσουν την «αποστολή» τους, να μην μπορούν να εντοπίσουν το φωτεινό σήμα.
Η ιδέα πως το άγχος μειώνει την προσοχή δεν είναι καινούρια. Όπως πολύ εύστοχα είπε ο Σάμιουελ Τζόνσον: «πιστέψτε με, κύριε, ένας άνθρωπος που γνωρίζει πως σε 15 μέρες θα τον κρεμάσουν είναι δυνατόν να συγκεντρώσει το μυαλό του με τρόπο αξιοθαύμαστο».
Όταν η απόκριση στο στρες καθοδηγεί την προσοχή, αυτή εστιάζεται στην άμεση απειλή. Αυτό βέβαια είναι καλό στην περίπτωση που η προσοχή και η σωματική διέγερση ισοσταθμίζονται για να αντιμετωπίσουν μια απειλή και να την αποτρέψουν τη στιγμή που ακριβώς έρχεται. Στις μέρες μας όμως σπάνια οι στρεσογόνες καταστάσεις μας αφήνουν τέτοιες επιλογές. Τις περισσότερες φορές πρέπει να εξακολουθήσουμε να ζούμε όπως πριν και συγχρόνως να αντιμετωπίζουμε μια απειλητική κατάσταση που συνεχίζει να υφίσταται… πχ να πηγαίνουμε στη δουλειά μας, ενώ βρισκόμαστε εν μέσω κάποιου παρατραβηγμένου συζυγικού καυγά ή να πληρώσουμε τους φόρους μας, κι ας μας απασχολεί η ασθένεια του παιδιού μας.

Η προσοχή που είναι προετοιμασμένη να εστιάσει πάνω στην απειλή επικρατεί ακόμα κι όταν συμβαίνουν άλλα, πιο σημαντικά γεγονότα: σκέψεις σχετικές μ αυτή την απειλή παρεισφρέουν στην πιο ακατάλληλη ώρα. Αν θέλαμε να ορίσουμε τη λειτουργία του άγχους, θα μιλούσαμε γι αυτήν ακριβώς την παρείσφρηση.
O ψυχίατρος Mardi Horowitz κατάφερε ν΄απαριθμήσεις πολλές από τις αμφιέσεις και μεταμφιέσεις που μπορεί να περιβληθεί η παρείσφρηση του άγχους. Ο κατάλογος του είναι ευρύτατος και ιδιαίτερα διδακτικός: κάθε μια από τις παρεισφρήσεις είναι μια άποψη της "απόκρισης στο στρες" όταν αυτό φτάνει στα άκρα.
Μεταξύ τους περιλαμβάνονται και οι εξής:
Οδυνηρά συναισθήματα. Κύματα συναισθημάτων που περισσότερο αναβλύζουν από μέσα μας και παραμένουν στο πίσω μέρους του μυαλού μας, παρά αποτελούν την κυρίαρχη διάθεση.
Ενασχόληση και αναμάσημα. Μια διαρκής επίγνωση του στρεσογόνου γεγονότος που επανεμφανίζεται ανεξέλεγκτα, πέρα από τα όρια των συνηθισμένων σκέψεων που κάνουμε όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα.
Παρεισφρητικές ιδέες. Ξαφνικές και ανεπιθύμητες σκέψεις που δεν έχουν καμία σχέση με τη νοητική διεργασία εκείνης της στιγμής.
Επίμονες σκέψεις και αισθήματα. Συναισθήματα ή ιδέες που ένα άτομο δεν μπορεί να τις σταματήσει.
Υπερ εγρήγορση. Υπερβολική ετοιμότητα, σχολαστικός έλεγχος και έρευνα που διακατέχεται από ανήσυχη προσμονή.
Αϋπνία. Παρεισφρητικές ιδέες και εικόνες που χαλάνε τον ύπνο.
Κακά όνειρα. Συμπεριλαμβάνονται οι εφιάλτες και η αγχώδης αφύπνιση, καθώς και άλλα ανήσυχα όνειρα. Το περιεχόμενο των κακών ονείρων δεν είναι απαραίτητο να έχει στενή σχέση με το αληθινό γεγονός.
Ανεπιθύμητη αίσθηση. Η ξαφνική και ανεπιθύμητη είσοδος μιας αίσθησης ασυνήθιστα έντονης, ή και άσχετης με την παρούσα κατάσταση , στη σφαίρα της επίγνωσης.
Αντιδράσεις ξαφνιάσματος. Φοβισμένη υποχώρηση ή ωχρότητα του προσώπου ως απάντηση σε ερεθίσματα που κανονικά δεν δικαιολογούν τέτοιου είδους αντιδράσεις.
Όπως καταλάβατε, το άγχος παρεισφρέει με πολλές μορφές στη νοητική διαδικασία. Πάντως όποια κι άν είναι η μάσκα που φοράει , όταν κατακλύσει την προσοχή "πάσχει ολόκληρη η παράσταση". Όπως θα δούμε το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο είναι η ίδια η προσοχή, για την ακρίβεια η έλλειψη προσοχής ή η άρνηση. Για να δούμε πως η άρνηση μπορεί να εξαφανίσει το άγχος, πρέπει πρώτα να καταλάβουμε τον καίριο ρόλο του γνωσιακού μηχανισμού στη διαδικασία απόκρισης στο στρες, και ιδιαίτερα στο ρόλο που παίζει η επίγνωση της απειλής.

Daniel Goleman 

Παρασκευή 16 Μαΐου 2014

Μοναξιά








Κόψαμε τα κάγκελα και βγήκαμε στην αυλή. Μετά σκαρφαλώσαμε στον τοίχο και βρεθήκαμε στο δάσος.
Τρέξαμε μέσα στο δάσος.
Ο σύντροφός μου έτρεχε όλο και πιο αργά.
«Τι τρέχει;» ρώτησα. «Σε πονάν τα πόδια σου:»
«Όχι.»
«Γιατί δεν τρέχεις;»
«Γιατί κανένας δεν μας κυνηγάει.»
«Θα μας κυνηγήσουν μόλις καταλάβουν πως φύγαμε. Κουνήσου, τρέχα!» είπα.
Αντιθέτως, εκείνος σταμάτησε τελείως.
«Θες να πεις ότι δεν το έχουν πάρει χαμπάρι;»
«Προφανώς όχι. Μα γιατί κοκάλωσες εκεί; Άντε, γρήγορα!»
Κάθισε χάμω κάτω από ένα δέντρο.
«Κανείς δεν σκοτίζεται!» είπε μελαγχολικά.
«Μα τι λες τώρα;»
«Κανείς δεν ενδιαφέρεται, κανείς δεν νοιάζεται!»
«Ποιος; Για ποιον;»
«Αν τους ένοιαζε, θα με φύλαγαν καλύτερα.»
«Λυπάσαι γι' αυτό;»
«Κανείς δεν μας έδωσε σημασία, κι ας πληρώνονται γι' αυτό. Ούτε που το πρόσεξαν καν.»
«Θα ξεκινήσεις ή όχι;»
«Όχι. Ποιος ο λόγος να δραπετεύεις όταν δεν σε καταδιώκει κανείς Γιατί να μπεις στον κόπο αν κανείς δεν σκοτίζεται; Τι ζωή ... »
«Ξέρεις κάτι; Γιατί δεν γυρνάς πίσω;»
Τινάχτηκε πάνω και φώναξε: «Α όχι, όχι αυτό! Έχω την περηφάνια μου. Δεν γυρίζω εκεί που δεν με θέλουν. Είναι υπαρξιακή μοναξιά για μένα.»
Αργά, με το κεφάλι ψηλά, προχώρησε προς το δάσος. Τον ακολούθησα.

Δεν μου φαινόταν σωστό να βιαστώ.

Σλάβομιρ Μρόζεκ