Κυριακή 14 Αυγούστου 2016

Παιδικές φοβίες






Το είπαμε ξανά και ξανά.
Δεν θα του ορμίσουν αράχνες, δεν θα το δαγκώσει ο σκύλος, δεν θα του επιτεθεί ο μπαμπούλας... Μάταια όμως.
Πως εκδηλώνεται συνήθως μια διαταραχή που ξεπερνά τα όρια του φυσιολογικού παιδικού φόβου; Όπως μας αναφέρει η κυρία Αλεξάνδρα Ρούσσου, Παιδοψυχίατρος και Πρόεδρος της Εταιρίας Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων, πολλές παιδικές φοβίες εκδηλώνονται με τη μορφή αγχώδους διαταραχής, αφού σχετίζονται και άμεσα με το άγχος. Έτσι, βλέπουμε παιδιά να πλένουν συνεχώς τα χέρια τους- σε βαθμό που να τα γεμίζουν πληγές- ή να σβήνουν τα γραπτά τους, φοβούμενα ότι τα γράμματα τους δεν είναι όμορφα, και έτσι να τρυπούν τα τετράδια τους από το υπερβολικό σβήσιμο...
Τι κρύβεται όμως πίσω από μια φοβική παιδική συμπεριφορά;
Άθελα μας, πιθανόν εμείς οι ίδιοι… Συγκεκριμένα, αν μεταβιβάζουμε τον πανικό, καλώντας τα για παράδειγμα να κοιμηθούν στο κρεβάτι μας, στέλνουμε το μήνυμα ότι «κάνεις καλά που φοβάσαι» και τα ενθαρρύνουμε να διατηρήσουν το πρόβλημα τους..
Μία παιδική ζωγραφιά εκφράζει εμπειρίες και συναισθήματα, και κάποιες φορές δίνει πολύτιμες ενδείξεις για την ψυχική υγεία του παιδιού. Η ζωγραφική όμως δείχνει να βοηθά περισσότερο στη θεραπεία.
Σύμφωνα με μελέτες, παιδιά με ιστορικό μη θεραπευμένης φοβίας, ενδεχομένως να εκδηλώσουν προβλήματα κρίσεων πανικού καθώς μεγαλώνουν.
Ωστόσο, η σύνδεση παιδικών και ενήλικων διαταραχών δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη… Σύμφωνα με τον κύριο Ηλία Βλάχο, Ψυχολόγο- Ομαδικό Αναλυτή, οι αλλαγές στο περιβάλλον ή στην ωρίμανση του νευρικού συστήματος του παιδιού που αναπτύσσεται, μπορούν να τροποποιήσουν την ψυχική του εξέλιξη, - είτε με αρνητικό, είτε με θετικό τρόπο.
Τα παιδιά μπορούν να απελευθερωθούν από τη φοβία αν τα βοηθήσει ο ειδικός, -αλλά κυρίως εμείς οι ίδιοι.
Άλλωστε, ένα φοβισμένο παιδικό βλέμμα ίσως και να κρύβει μια ψυχή πολύ γενναία, όταν οι περιστάσεις το απαιτήσουν…

 Φόβοι και εξηγήσεις

Πρέπει να εξαφανίσετε όλες τις πηγές που προκαλούν φόβο στο παιδί σας και να μην το αφήνετε το βράδυ να βλέπει τρομακτικές ταινίες. Δώστε του εξηγήσεις για όλα όσα του προκαλούν φόβο. Πρέπει να συζητάτε με το παιδί σας, συνέχεια για αυτό το θέμα και να του διαβάζετε βιβλία που ίσως το βοηθήσουν να καταπολεμήσει τους φόβους του.
 Φόβοι και βοήθεια
Εξηγήστε στο παιδί σας ότι δεν φοβάται μόνο αυτό, αλλά και τα άλλα παιδάκια, ακόμα και οι μεγάλοι. Ακόμα πρέπει να του πείτε ότι και εσείς έχετε φόβους όμως τους αντιμετωπίζετε με ηρεμία, τότε το παιδί θα προσπαθήσει να σας μιμηθεί. Επίσης αφήστε το να καταλάβει ότι μπορεί να στηριχτεί πάνω σας, όμως μην το παρακάνετε.
 Φόβοι και αντιμετώπιση
Μην πιέσετε ποτέ το παιδί να αντιμετωπίσει τους φόβους εάν εκείνο δεν θέλει, το μόνο που θα καταφέρετε είναι να το κάνετε να φοβάται πιο πολύ. Ξεχάστε τις παρατηρήσεις του τύπου, μην κάνει σαν μωρό.. Πρέπει να αναγνωρίσετε την αδυναμία του για την αντιμετώπιση των φόβων του.
 Αναγνώριση φόβου του παιδιού
Όταν το παιδί σας διηγείται τους φόβους τους, δεν πρέπει να το κοροϊδεύεται, δεν πρέπει να του λέτε ψέματα, δεν πρέπει να γελάτε και πάνω από όλα δεν πρέπει να αδιαφορείτε για αυτούς. Πρέπει να αναγνωρίσετε ότι οι φόβοι του είναι αληθινοί και να το ενθαρρύνετε να σας μιλάει για αυτούς.
 Φόβοι: ατυχήματα, νηπιαγωγείο…
Οι πιο συχνοί φόβοι των παιδιών σε ηλικία πέντε ετών είναι ο φόβος για τους διάφορους θορύβους, ο φόβος για τα ζώα, ο φόβος για τα τέρατα, για τα φαντάσματα, ο φόβος του θανάτου, ο φόβος του νηπιαγωγείου, ο φόβος για τα ατυχήματα και ο φόβος για τους τραυματισμούς.
 Φόβος: θάνατος, διαζύγιο…
Οι πιο συχνοί φόβοι των παιδιών σε ηλικία τεσσάρων ετών είναι ο φόβος για τους διάφορους θορύβους, ο φόβος για τα ζώα, ο φόβος για τα τέρατα, ο φόβος για τα φαντάσματα, ο φόβος του χαμού ενός γονιού και ο φόβος του διαζυγίου.
 Φόβοι: ύπνος, τέρατα…
Οι πιο συχνοί φόβοι των παιδιών σε ηλικία δύο ετών είναι, ο φόβος του αποχωρισμού από τους γονείς του, ό φόβος για ανθρώπους που είναι διαφορετικοί (μούσια, έγχρωμοι κα.), ο φόβος για την ώρα του ύπνου, ο φόβος των τεράτων και των φαντασμάτων.
 Φόβοι: θόρυβοι, μπάνιο…
Οι πιο συχνοί φόβοι των παιδιών σε ηλικία ενός έτους είναι, ο φόβος του αποχωρισμού από τους γονείς του, ο φόβος για τους διάφορους θορύβους, ο φόβος για τα ζώα, ο φόβος για το μπάνιο και ο φόβος για το γιατρό.
 Φόβος αποχωρισμού και πτώσης
Οι πιο συχνοί φόβος των παιδιών σε ηλικία οχτώ μηνών είναι ο φόβος του αποχωρισμού και ο φόβος της πτώσης.
 Φόβοι για τους ξένους
Ο πιο συχνός φόβος των παιδιών σε ηλικία έξι μηνών είναι ο φόβος για τους ξένους.


Σάββατο 13 Αυγούστου 2016

Ο Φώτης, τα φαντάσματα και το χρυσό σπαθί



"Κάθε βράδυ η ίδια ιστορία. Μόλις αρχίσει να νυχτώνει, ο Φώτης γίνεται ανήσυχος, ρωτά πότε θα πρέπει να κοιμηθεί, πότε θα μπει στο κρεβάτι. Πρέπει να ξαπλώσω μαζί του μέχρι να κοιμηθεί, κι όταν φύγω τότε σκεπάζεται μέχρι ψηλά πάνω, ιδρώνει, συχνά κλαίει στο κρεβάτι.

Το ξέρω, φοβάται. Όμως τι;
Και δεν είναι μόνο αυτό. Δεν ανεβαίνει τις σκάλες μόνος του, δεν μένει λεπτό σ' ένα δωμάτιο μόνος. Κι αυτός ο διάδρομος, πως τον τρομάζει!"
Είναι τα πρώτα λόγια της μητέρας του εξάχρονου Φώτη. Είναι ένα αγόρι, που με κοιτά χαμογελώντας. Τα μαύρα του μάτια προδίδουν εξυπνάδα και περιέργεια. Μιλά για το σχολείο και τους φίλους του, δείχνοντας ότι τ' αγαπά, ότι του αρέσουν. Το πρόσωπο του και η συμπεριφορά του αλλάζουν όταν μου μιλά για τους βραδινούς του φόβους. Βλέπεις τότε ότι τα καθαρά του μάτια σκοτεινιάζουν, ότι η φωνή του δεν είναι σίγουρη και ζωντανή, κι ότι στριφογυρίζει στην καρέκλα του.

Σε κάποια συνάντηση μας, μου μιλά γι' "αυτά". Αυτά, είναι οι φόβοι του. Φαντάσματα, ντυμένα με μακριά πράσινα και μαύρα ρούχα, τις περισσότερες φορές χωρίς πρόσωπα, να κατεβαίνουν τη σκάλα σαν αυτός ανεβαίνει, να περπατούν στο διάδρομο βγαίνοντας από το ερμάρι, να μπαίνουν από το παράθυρο στο δωμάτιο του. Κι αυτός να παγώνει και να μη μπορεί να κάνει τίποτα, νιώθοντας τόσο μικρός. Κι όμως, σε κάποιο μας παιγνίδι, ο Φώτης βρίσκει τη λύση: "Ξέρεις", μου λέει, και τα μάτια του λάμπουν και πάλι, "ξέρω τι θα κάνω. Νομίζεις ότι ο αδελφός μου και οι γονείς μου θα γελούσαν, αν το βράδυ στο κρεβάτι έπαιρνα μαζί μου το χρυσό μου σπαθί, που πήρα δώρο τα Χριστούγεννα; Τότε δεν θάμουν μόνος με τα φαντάσματα, και θάνιωθα δυνατός".

Ο Φώτης, χάρη στη ζωντάνια του, στο χρυσό σπαθί και την κατανόηση των γονιών του, που δε γέλασαν, σε μερικές βδομάδες δε φοβόταν πια τα φαντάσματα. Χαρούμενος λέει: "Φαίνεται με φοβήθηκαν και δεν έρχονται πια".
Και το χρυσό σπαθί είναι και πάλι ανάμεσα στ' άλλα του παιγνίδια.

Ποιές είναι οι μορφές των φόβων στα παιδιά;

Στη νηπιακή ηλικία οι φόβοι είναι στενά συνδεδεμένοι με τη σχέση του παιδιού και της μητέρας και την εξάρτηση του απ' αυτή. Το παιδί αρχίζει να κάνει τα πρώτα βήματα "ανεξαρτησίας". Αρχίζει να λέει "εγώ" και να κατανοεί τον εαυτό σαν ξέχωρο άτομο. Είναι "κάποιος". Όμως ταλαντεύεται μεταξύ αυτής της νέας ανεξαρτησίας και της επιστροφής στη μητέρα. Κάνει θαρραλέα βήματα μακριά από τη μητέρα, λέγοντας "είμαι κάποιος", αρκεί όμως κάποια κίνηση της μητέρας ή η εμφάνιση κάποιου άλλου για να τρέξει και πάλι στην αγκαλιά της.

Κάποιο τυχαίο γεγονός είναι δυνατό σ' αυτή τη φάση να τρομάξει το παιδί και να δημιουργήσει κάποιο φόβο σαν αντίδραση. Πολλοί γονείς γνωρίζουν το κλάμα στην πόρτα του νηπιαγωγείου, ή και τα προβλήματα ύπνου, "δεν πάω μόνος", ή τα κλάματα κατά τη διάρκεια της νύκτας και τις νυχτερινές επισκέψεις στο κρεβάτι των γονιών.

Στην προσχολική ηλικία, αλλά και σχολική, εμφανίζονται φόβοι για διάφορα αντικείμενα ή καταστάσεις. Π.χ. σκύλους, γιατρούς, σκοτάδι. Εδώ είναι βασικό να ξεχωρίσουμε μεταξύ του φόβου, γιατί κάτι συνέβη πραγματικά, δηλαδή το παιδί είχε κάποια άσχημη εμπειρία με το αντικείμενο/κατάσταση και του "εικονικού" φόβου, αν το παιδί μεταφέρει κάποια εσωτερική σύγκρουση του πάνω σε ένα αντικείμενο ή μια κατάσταση, στην προσπάθεια του να γίνει κύριος του προβλήματος. Σ' αυτή την ηλικία είναι δυνατό το βράδυ μια με δυο ώρες, αφού τα παιδιά κοιμηθούν και μετά, να φωνάξουν τρομαγμένα. Είναι ανάστατα, κλαίνε, έχουν τα μάτια ανοιχτά χωρίς όμως νάναι εντελώς ξύπνια. Ηρεμούν γρήγορα και ξανακοιμούνται. Τα επεισόδια αυτά είναι δυνατό να επαναληφθούν δυο και τρεις φορές το βράδυ. Τα παιδιά δεν θυμούνται το επόμενο πρωινό, τι συνέβη το βράδυ.

Μια άλλη συχνή μορφή φόβου σ' αυτή την περίοδο, είναι και η άρνηση των παιδιών να πάνε σχολείο. Υπάρχουν τρεις διαφορετικές μορφές.
1. Η σχολική φοβία, που είναι ο φόβος του αποχωρισμού.
2. Ο φόβος για το σχολείο, που' χει να κάνει με μαθησιακά και κοινωνικά προβλήματα στο χώρο του σχολείου.
3. Το σκασιαρχείο, συνδεδεμένο τόσο με μαθησιακά προβλήματα, αλλά και με αντικοινωνική συμπεριφορά.

Προς το τέλος της δημοτικής ηλικίας και στην εφηβεία είναι δυνατό να εμφανιστούν φόβοι που είναι στενά συνδεδεμένοι με τη ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη των παιδιών. Εκδηλώνονται με φόβους για το σκοτάδι, κλέφτες, φόβο θανάτου. Αυτοί οι φόβοι είναι δυνατό να οδηγήσουν συχνά σε αναγκαστικές πράξεις, όπως συνεχή τακτοποίηση πραγμάτων και τελετουργίες.συνεχή τακτοποίηση πραγμάτων και τελετουργίες.
Ποιοι είναι οι λόγοι των παιδικών φόβων και πως αντιμετωπίζονται;

* Οι παιδικοί φόβοι μπορούν να εξελιχτούν ξαφνικά, από το "τίποτα".
* Συχνά, όμως, εμφανίζονται σε παιδιά ευαίσθητα, παιδιά που αντιδρούν σε καινούργιες καταστάσεις. Δηλαδή, ένας βασικός παράγοντας στη δημιουργία τους ή μη είναι το ταμπεραμέντο του παιδιού.
* Περιβαλλοντικές αλλαγές, όπως κάποια αρρώστια, θάνατος, χωρισμός, επηρεάζουν το παιδί.
* Η αναπτυξιακή ηλικία του παιδιού, παίζει σημαντικό ρόλο, στη δημιουργία φόβων. Υπάρχουν λιγότερο και περισσότερο ευαίσθητες περίοδοι.
* Προεμπειρίες του παιδιού είναι δυνατό να επηρεάσουν θετικά, έτσι ώστε κάποιος φόβος να ξεπεραστεί γρήγορα, ή αρνητικά και νάχουμε κάποια χρόνια κατάσταση.
* Οι οικογενειακές σχέσεις, το πώς η οικογένεια αντιμετωπίζει προβλήματα, πώς δρα σαν μοντέλο για το φόβο, παίζει όχι μόνο σημαντικό ρόλο αιτιολογικά, αλλά θεραπευτικά και προγνωστικά.

Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε το παιδί που φοβάται:

* Οι φόβοι της προσχολικής ηλικίας εξαφανίζονται τόσο εύκολα όσο και όταν εμφανίζονται.
* Τα παιδιά ζητούν κατανόηση, μη γελάσετε με τους φόβους ή τις αντιδράσεις τους.
* Σε μερικές περιπτώσεις είναι καλά να ρωτήσουμε κάποιον ειδικό. Συνήθως μια καλή καθοδήγηση των γονιών ή μια συνομιλία με το παιδί αρκεί.


Παρασκευή 12 Αυγούστου 2016

Οι δώδεκα μήνες - Λαϊκό παραμύθι


 

 

 


Μια φορά κι έναν καιρό μια χήρα γυναίκα και πολύ φτωχιά είχε πέντε παιδιά κι ήταν τόσο φτωχιά, που δεν είχε στον ήλιο μοίρα. Και δεν έβρισκε και δουλειά για να δουλέψει, μόνο μια φορά την εβδομάδα την φώναζε μια αρχόντισσα γειτόνισσά της, και της ζύμωνε το ψωμί της και της έδινε για τον κόπο της μηδέ κάν ένα γωνιάδι ψωμί να πάει στα παιδιά της να φάνε· μόν’ έφευγε η καημένη με τα ζυμάρια στα χέρια κι ερχότανε στο σπίτι της κι εκεί τα έπλυνε με παστρικό νερό και κείνο το νερό το έβραζε και γινόταν κομμάτι σαν χυλός και τρώγανε τα παιδιά της. Και μ’ αυτόν το χυλό ήταν όλη την εβδομάδα χορτάτα, όσο να ξαναζυμώσει πάλι η μάνα τους στην αρχόντισσα και νά ’ρθει πάλι η μάνα τους με τ’ άνιφτα τα χέρια και να τους κάνει πάλι χυλό. 
Και τα παιδιά της αρχόντισσας με τόσα και τόσα φαγιά, πολλά και παχιά, και με το αφράτο το ψωμί δε θρεβότανε, μόν’ ήτανε σαν τσίροι. Τα παιδιά όμως της φτωχιάς θρεβότανε και παχαίνανε και ήτανε σαν μπαρμπουνάκια. Και σάστιζε η αρχόντισσα και το ’κανε κουβέντα στις φιλενάδες της κι οι φιλενάδες της τής είπαν: 
— Θρέβονται και παχαίνουν τα παιδιά της φτωχιάς, γιατί παίρνει την τύχη των παιδιών σου στα χέρια της και την πηγαίνει στα δικά της τα παιδιά. Γι’ αυτό κείνα παχαίνουν και τα δικά σου ξεπέφτουν και χαλούν.
  Το πίστεψεν η αρχόντισσα και, όταν ήρθε η μέρα για να ζυμώσει πάλι, δεν την άφησε τη φτωχιά να φύγει με άνιφτα χέρια, μόνο την έβαλε και νίφτηκε καλά καλά, για ν’ απομείνει η τύχη μέσ’ στο σπίτι της. Κι η φτωχιά ήρθε στο σπίτι της με τα δάκρυα στα μάτια.
  Τα παιδιά της, άμα την είδαν και δεν είχαν τα χέρια της ζυμάρια, αρχίσανε να κλαίνε. Κι από ένα μέρος κλαίγανε τα παιδιά κι από τ’ άλλο η μάνα. Τέλος αυτή σα μεγάλη έκανε σίδερο την καρδιά της και μέρωσε και είπε στα παιδιά της: 

— Μερώστε, παιδιά μου, και μην κλαίτε και θα σας βρω ένα κομμάτι ψωμί να σας φέρω.
  Και πήγε από πόρτα σε πόρτα και τρόμαξε να βρει να της δώσουν ένα ξερογώνιαδο και το μούσκεψε καλά καλά με το νερό και το μοίρασε στα παιδιά της, κι αφού φάγανε, τα έβαλε και πλαγιάσανε και κοιμηθήκανε. Κι αυτή απάνω στα μεσάνυχτα παίρνει τα μάτια της και φεύγει, για να μην ιδεί τα παιδιά της να πεθαίνουν από την πείνα.
  Κει που πήγαινε στην έρημο τη νύχτα, βλέπει σ’ ένα ψήλωμα ένα φέξος και πήγαινε πάνω σ’ αυτό. Κι όταν πήγε κοντά, είδε πως ήταν τέντα και στη μέση της τέντας κρεμότανε ένας μεγάλος πολυέλαιος με λαμπάδες και αποκάτω από τον πολυέλαιο κρεμότανε ένα πράγμα στρογγυλό σαν τόπι. Μπήκε μέσα στην τέντα εκείνη, κι είδε και καθότανε δώδεκα παλληκάρια και μιλούσανε για μιαν υπόθεση πώς πρέπει να την κάμουν.
  Η τέντα ήταν στρογγυλή και στο έμπασμα της τέντας από δεξιά καθότανε τρία παλληκάρια κι είχαν τα στήθια τους ανοιχτά και στα χέρια τους βαστούσαν τρυφερά χορτάρια κι άνθια από τα δέντρα.
  Παρακάτω από αυτά τα παλληκάρια καθότανε άλλα τρία κι ήταν ανασκουμπωμένα ώς τους αγκώνες και χωρίς επανωφόρι και βαστούσαν στα χέρια τους στάχυα ξερά.
  Παρακάτω καθότανε άλλα τρία παλληκάρια και βαστούσαν στο χέρι τους από ένα τσαμπί σταφύλι.
  Παρακάτω καθότανε και άλλα τρία παλληκάρια παραμαζωμένα και φορούσαν από μια γούνα μακριά από το λαιμό ώς κάτω από τα γόνατα.
  Άμα την είδαν τα παλληκάρια τη γυναίκα, είπαν:
— Καλώς τη θείτσα, κάθησε.
  Κι η γυναίκα, αφού τα χαιρέτησε, κάθησε. Κι αφού κάθησε τη ρωτήσανε πώς ήταν και πήγε σε κείνα τα μέρη. Κι η καημένη η χήρα αφηγήθηκε την κατάστασή της και τα βάσανά της κι επειδή τα παλληκάρια καταλάβανε πως πεινά η φτωχιά, σηκώθηκεν ένας από εκείνους που φορούσαν τις γούνες και της έβαλε τραπέζι κι έφαγε· κι είδε πως ήταν κουτσός.
  Αφού έφαγεν η γυναίκα και χόρτασε, αρχίσανε τα παλληκάρια να τη ρωτούν για λογής λογής πράματα της χώρας κι η γυναίκα αποκρινότανε ό,τι ήξερε. Στα υστερινά τής λένε τα τρία παλληκάρια, που είχαν τα στήθια τους ανοιχτά: 

— Ε, θείτσα, πώς περνάτε με τους μήνες του χρόνου; Πώς σας φαίνεται ο Μάρτης, ο Απρίλης κι ο Μάης;
 — Καλά περνούμε παιδιά μου, αποκρίθηκεν η χήρα και μάλιστα, αφού έρθουν αυτοί οι μήνες, πρασινίζουν τα βουνά κι οι κάμποι και στολίζεται η γης με λογιών των λογιών λουλούδια και βγαίνει μια μοσκοβολάδα, που ανασταίνεται ο άνθρωπος. Αρχίζουν και κελαηδούν όλα τα πουλιά. Βλέπουν οι ζευγίτες τα χωράφια τους πράσινα και χαίρεται η καρδιά τους κι ετοιμάζουν τις αποθήκες τους. Ώστε δεν έχουμε τίποτα να παραπονεθούμε για το Μάρτ’ Απρίλη και Μάη, γιατί ρίχνει ο Θεός φωτιά και μας καίει για την αχαριστιά μας.
  Ύστερα της είπαν και τα άλλα τρία τα παλληκάρια, που ήταν ανασκουμπωμένα και βαστούσαν στάχυα:
— Εμ, ο Θεριστής, ο Αλωνιστής κι ο Αύγουστος πώς σας φαίνονται;
  Κι η φτωχιά αποκρίθηκε:
  – Και γι’ αυτούς τους μήνες δεν έχουμε τίποτα να παραπονεθούμε, γιατί με τη ζέστα που κάνουν, ωριμάζουν τα γεννήματα και όλα τα οπωρικά. Τότε θερίζουν οι ζευγίτες τα σπαρτά τους κι οι περιβολαρέοι συμμαζεύουν τα οπωρικά τους. Και μάλιστα οι φτωχοί πολύ είναι ευχαριστημένοι απ’ αυτούς τους μήνες, γιατί δεν χρειάζονται πολλά και ακριβά ρούχα.
  Ύστερα τη ρωτήσανε τ’ άλλα τα τρία τα παλληκάρια, που βαστούσαν τα σταφύλια:

—  Με τους μήνες Σεπτέμβρη, Οκτώβρη και Νοέμβρη πώς τα πάτε;
— Αυτούς τους μήνες, αποκρίθηκεν η γυναίκα, μαζεύουν οι άνθρωποι τα σταφύλια και τα κάνουν κρασί. Κι αλλιώς έχουν αυτό το καλό που δίνουν είδηση πως έρχεται ο χειμώνας και φροντίζουν οι άνθρωποι για ξύλα, για κάρβουνα και για βαριά φορέματα, για να ζεσταίνονται.
  Ύστερα τη ρωτήσανε και τα παλληκάρια, που είχαν τις γούνες:

— Eμ, με τους μήνες Δεκέμβρη, Γενάρη και Φλεβάρη πώς περνάτε;
— A! αυτοί οι μήνες πολύ μας αγαπούν, είπεν η φτωχιά, κι εμείς πολύ τους αγαπούμε. Mα θα ρωτήσετε γιατί; Nά γιατί! επειδή οι άνθρωποι είναι φυσικά αχόρταγοι και θέλουν να δουλεύουν χρονικίς, για να κερδαίνουν πολλά, έρχονται αυτοί οι μήνες του χειμώνα και μας περιμαζώνουν τριγύρω στη γωνιά και μας ξεκουράζουν απ’ τις δουλειές του καλοκαιριού. Τους αγαπούν κι οι άνθρωποι, γιατί με τις βροχές τους και με τα χιόνια τους μεγαλώνουν όλα τα σπαρτά και όλα τα χορτάρια. Ώστε, παιδιά μου, όλ’ οι μήνες καλοί κι άξιοι είναι και κάνουν κάθε ένας τη δουλειά, που τον πρόσταξεν ο Θεός. Εμείς οι άνθρωποι δεν είμαστε καλοί.
  Τότε τα έντεκα τα παλληκάρια γνέψανε στον πρώτο από κείνους που βαστούσαν τα σταφύλια και βγήκεν όξω και σε λίγο ήρθε πάλι μέσα και βαστούσε στα χέρια του μια λαγήνα ταπωμένη και την έδωκε στη γυναίκα και της είπαν:
— Άιντε τώρα θείτσα, πάρε αυτήν τη λαγήνα και πήγαινε στο σπίτι σου να ζήσεις τα παιδιά σου.
  Φορτώθηκε τη λαγήνα η γυναίκα με τη χαρά και είπε στα παλληκάρια:
— Πολλά τα έτη σας, παιδιά μου.
— Ώρα καλή σου, θείτσα, της αποκρίθηκαν κι έφυγε.
  Και ίσια ίσια την ώρα που χάραξε, ήρθε κι αυτή στο σπίτι της κι ηύρε τα παιδιά της ακόμα και κοιμόντανε. Κι άπλωσε ένα σεντόνι κι άδειασε τη λαγήνα κι είδε πως ήταν γεμάτη φλουριά και κόντεψε να τα χάσει από τη χαρά της.
  Αφού έφεξε καλά, πήγε στο φούρνο της αγοράς κι αγόρασε πεντ’ έξι ψωμιά και καμιάν οκά τυρί και ξύπνησε τα παιδιά της, τα ένιψε, τα συγύρισε, τα ’βαλε κι είπαν την προσευχή τους κι ύστερα τους έδωσε ψωμί και τυρί και φάγανε τα καημένα και χορτάσανε καλά.
  Ύστερα αγόρασε ένα κιλό σιτάρι και το πήγε στο μύλο και το άλεσε, το ζύμωσε και πήγε τα ψωμιά στο φούρνο και ψηθήκανε.
  Και την ώρα που γύριζε απ’ το φούρνο με την πινακωτή τα ψωμιά στον ώμο και πήγαινε στο σπίτι της, την είδεν η αρχόντισσα κι υποψιάστηκε πως κάτι τι της έτυχε κι έτρεξε καταπόδι της, για να μάθει πού ηύρε τ’ αλεύρι και ζύμωσε. Η αγαθή η φτωχιά είπεν όλη την αλήθεια.
  Ζήλεψε η αρχόντισσα κι έβαλε στο νου της να πάει και κείνη σε κείνα τα παλληκάρια.
  Τη νύχτα λοιπόν, αφού αποκοίμισε τον άντρα της και τα παιδιά της, βγήκε από το σπίτι της και πήρε το δρόμο και πάει κι ηύρε την τέντα, που ήτανε οι δώδεκα μήνες, και τους χαιρέτησε. Κι αυτοί της είπαν:
— Καλώς την κοκώνα, πώς ήταν και καταδέχτηκες και μας ήρθες;
— Είμαι φτωχιά, αποκρίθηκε, κι ήρθα να με βοηθήσετε.
— Πολύ καλά, είπαν· πεινάς; θέλεις να φας;
— Όχι, σας ευχαριστώ, είπε, είμαι χορτάτη.
— Πολύ καλά, είπαν τα παλληκάρια, και πώς περνάτε στη χώρα;
— Μη χειρότερα, αποκρίνεται.
— Εμ, πώς περνάτε με τους μήνες; ξαναρωτήσανε.
— Πώς να περάσουμε, αποκρίθηκεν εκείνη. Ο κάθε ένας τους έχει και την οργή του. Ενώ από τον Αύγουστο είμαστε συνηθισμένοι στη ζέστα, έρχεται μάνι-μάνι ο Σεπτέμβρης, ο Οκτώβρης κι ο Νοέμβρης και μας κρυώνουν και άλλον τον πιάνει παροξυσμός και άλλος πουντιάζει. Ύστερα μπαίνουν οι χειμωνιάτικοι οι μήνες Δεκέμβρης, Γενάρης και Φλεβάρης και μας παγώνουν και γεμίζουν οι δρόμοι χιόνια και δεν μπορούμε να βγούμε όξω και μάλιστα κείνος ο Κουτσοφλέβαρος!… (Τ’ ακούει ο καημένος ο Φλεβάρης). Αμ’ κείνοι πάλι οι ξεμωραμένοι μήνες, Μάρτης, Απρίλης και Μάης! Δεν το νιώθουν πως είναι καλοκαιρινοί μήνες, μόν’ θέλουν να κάνουν κι αυτοί σαν τους χειμωνιάτικους, ώστε αυτοί καταντούν τον χειμώνα εννιά μήνες. Και δε μπορούμε να βγούμε όξω την Πρωτομαγιά να πιούμε τον καφέ με το γάλα και να κυλιστούμε στα χορτάρια. Ύστερα έρχονται ο μήνες Θεριστής, Αλωνιστής και Αύγουστος. Αυτοί πάλι έχουν μανία να μας πνίγουν στον ίδρωτα με τη ζέστα που κάνουν. Και μάλιστα απ’ τη ζέστα του Δεκαπενταύγουστου μας πιάνει παροξυσμός και έρχονται κι οι δρίμες και μας χαλνούν τ’ ασπρόρουχα στις απλωστεριές. Τι να σας πω, παλληκάρια. Περνούμε με τους μήνες (που να μη λαχαίνανε κατάρα) μια ζωή ξεσκισμένη. Δεν είπαν τίποτα τα παλληκάρια, μόν’ γνέψανε κείνον, που καθότανε στη μέση κεινών που ήτανε ανασκουμπωμένοι και βαστούσαν στάχυα. Κι αυτός σηκώθηκε κι έφερεν ένα λαγήνι ταπωμένο και το ’δωσε στη γυναίκα και της είπε:
— Πάρε αυτό το λαγήνι, κι όταν θα πας στο σπίτι σου να σφαλιστείς μόν’ μονάχη σ’ ένα δωμάτιο και να τ’ αδειάσεις. Στο δρόμο μην τύχει και τ’ ανοίξεις.
— Όχι, δεν τ’ ανοίγω, είπε και έφυγε η γυναίκα και ήρθε με τη χαρά στο σπίτι, προτού ακόμα ξημερώσει.
  Και σφαλίστηκε σ’ ένα δωμάτιο ολομόναχη και άπλωσε ένα σεντόνι και ξετάπωσε το λαγήνι και το άδειασε. Και τι ν’ αδειάσει; Όλο φίδια! Και χυθήκανε απάνω της και την φάγανε ολοζώντανη. Κι άφησε τα παιδιά της ορφανά, γιατί δεν είναι καλό να κατηγορεί κανείς τον άλλον.  

Η φτωχιά όμως με την αγαθή της την καρδιά και με την γλυκειά της τη γλώσσα αρχόντυνε και γίνηκε μεγάλη κοκώνα και πρόκοψε και τα παιδιά της. Νά! αυτό είναι που λένε «καλά υστερνά».


από το βιβλίο: Γ.Α. Μέγας, Ελληνικά Παραμύθια

Πέμπτη 11 Αυγούστου 2016

Οι τρεις εαυτοί μας



Στην πραγματικότητα έχουμε μόνο ένα εαυτό – αυτός που είναι ο πυρήνας της ύπαρξής μας, ο αέναος, ο ιερός, ο αυθεντικός, ο Θεϊκός.
Όμως, στοιβαγμένοι πάνω σε αυτόν τον πραγματικό μας εαυτό, βρίσκονται άλλοι δύο.

Ο ένας είναι ένα στρώμα σκοτεινό, που αποτελείται από τους φόβους μας, τις ενοχές μας και γενικά από όλα για τα οποία νιώθουμε ντροπή. Με λίγα λόγια είναι αυτό που φοβόμαστε ότι είμαστε, η αρνητική μας εικόνα.
Γι αυτό για να γίνουμε αρεστοί και αποδεκτοί από τους άλλους ανθρώπους, στοιβάζουμε άλλον ένα εαυτό, πάνω στον εαυτό που φοβόμαστε- αυτό που προσποιούμαστε ότι είμαστε.

Αυτό το επιφανειακό στρώμα, αν είμαστε πολύ καλοί ηθοποιοί, είναι αυτό που βλέπουν τελικά οι άλλοι. Μάλιστα, προσπαθούμε τόσο σκληρά να μην ανακαλύψει κανένας αυτό που φοβόμαστε ότι είμαστε, που πολύ συχνά ξεχνάμε εντελώς ότι υπάρχει και ένας άλλος εαυτός, κάτω από αυτούς τους δύο που εμείς δημιουργήσαμε, και είναι ο αληθινός.
Για να σας δώσω ένα πιο παραστατικό παράδειγμα:
Ο αληθινός μας εαυτός είναι ένα διαμάντι, που μεγαλώνοντας το καλύπτουμε με ένα σωρό σκουπίδια και βρωμιές, γι αυτό χρειάζεται να προσθέσουμε και μια επίστρωση λούστρου, ώστε να γίνουμε ελκυστικοί. Το μόνο που χρειάζεται πραγματικά είναι να αφιερώσουμε χρόνο σε «σκάψιμο» και «καθαριότητα» και θα ξεφορτωθούμε όλες τις βρωμιές, και τότε εμείς οι ίδιοι και όλος ο κόσμος θα έβλεπε τι διαμάντια είμαστε στην πραγματικότητα και δεν χρειαζόμαστε καθόλου λούστρο, η ζωή μας θα άλλαζε πραγματικά και θα βρίσκαμε την πολυπόθητη ευτυχία και γαλήνη.
Ας δούμε τώρα τους εαυτούς μας, έναν- έναν, ξεκινώντας από την επιφάνεια.

Ο ΕΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΟΙΟΥΜΑΣΤΕ ΟΤΙ ΕΙΜΑΣΤΕ.
Αυτός είναι ο εαυτός που προβάλλουμε στον κόσμο. Πολύ συχνά, αυτή η εικόνα δεν βασίζεται σε αυτό που πραγματικά είμαστε, παρά στην προσπάθεια να καλύψουμε αυτό που φοβόμαστε ότι είμαστε.

Ο ΑΡΝΗΤΙΚΟΣ ΕΑΥΤΟΣ ΜΑΣ.

Αν κάποιος μας αποκαλέσει κάτι προσβλητικό, αλλά κάτι που δεν γίνεται να ταυτιστούμε (για παράδειγμα, «βρωμο-πρασινομούρη εξωγήινε!»), είναι μάλλον απίθανο να κατορθώσει να μας συγχύσει. Όμως είναι πολύ πιθανό να ενοχληθούμε, αν πιστεύουμε ότι σε κάποιο βαθμό μπορεί να λέει την αλήθεια.
Όλα όσα βλέπουμε είναι προβολή αυτού που έχουμε μέσα στο μυαλό μας. Αυτό που αντιπαθούμε πιο πολύ στους άλλους, είναι αυτό που φοβόμαστε ότι μπορεί να έχουμε και εμείς.
Όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά που αποδίδουμε στον εαυτό μας, δεν είναι στην πραγματικότητα δικά μας. Ανήκουν στην αρνητική εικόνα του εαυτού μας που προγραμματίστηκε και εμφυτεύτηκε μέσα μας από εξωτερικούς παράγοντες, κυρίως στην παιδική μας ηλικία. Όταν τα αναγνωρίσουμε με ειλικρίνεια, τότε μπορούμε να τα απελευθερώσουμε.
Μπορεί, βέβαια, να είναι δύσκολο να κοιτάξουμε κατάματα τους χειρότερούς μας φόβους, όμως αν τα καταφέρουμε, μπορούμε να τους παραδώσουμε και ν’ απαλλαγούμε από αυτούς.

Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΜΑΣ ΕΑΥΤΟΣ.
Αναγνωρίζοντας και απελευθερώνοντας τα χαρακτηριστικά των δύο ψευτο-εαυτών μας, είμαστε ελεύθεροι να βιώσουμε τον ΙΕΡΟ μας εαυτό, που είναι και ο αληθινός.

Ο Εαυτός μου είναι Ιερός. Η λαμπυρίζουσα απόλυτη αγνότητά του είναι πιο λαμπερή από κάθε φως που έχουν δει ποτέ τα μάτια του σώματός μου. Η Αγάπη του είναι απεριόριστη, με μια ένταση που κρατά τα πάντα μέσα της, στην απόλυτη γαλήνη και ασφάλεια. Η δύναμή της δεν είναι από αυτό τον κόσμο, αλλά από την άπειρη .
Πόσο μακριά, αλήθεια, βρίσκεται από αυτόν τον κόσμο ο ιερός μου Εαυτός, και όμως τόσο κοντά σε μένα!



Τετάρτη 10 Αυγούστου 2016

Όμορφα λόγια σοφά ειπωμένα



Αν αγαπήσεις τον εαυτό σου, τότε θα αγαπήσεις και τον άλλο. Μην κάνεις αυτά που δεν θες να σου κάνουν και κάνε αυτά που θες να σου κάνουν. Μάθε θα δέχεσαι τον άλλο όπως είναι. Δεν φτάνει να τον αγαπάς, πρέπει και να του το λες. Πρέπει να ακούμε αλλά και να μιλάμε. Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές. Υπάρχουν όμως "ανθρώπινες" συνταγές. ΓΙατί κι εμείς είμαστε άνθρωποι.”


 “Συνταγή τίποτα δεν υπάρχει.. μόνο χημεία... έτσι απλά συνωμοτούν όλα και επιτυγχάνεται η υγεία της σχέσης... πρέπει να κουμπώνουν δύο άνθρωποι... είναι απαραίτητο αυτό... οχι να έχουν κοινά χαρακτηριστικά, κοινά ενδιαφέροντα, κοινα... χίλια δυο κοινά... ΟΧΙ!!! Απλά πρέπει να κουμπώνουν... όπως για παράδειγμα το εκάστοτε αυγό κάθεται ολοφάνερα καλύτερα στη δική του μοναδιαία θήκη.. εδώ το κούμπωμα λέγεται calibrage... Στις ανθρώπινες σχέσεις το κούμπωμα είναι η σμίξη του τρεμοπαίγματος των βλεφάρων... η ταυτόχρονη αλλά και απαλλαγμένη από φραγμούς σκέψη... η διαφορετικότητα στην αντίληψη και επομένως η υιοθέτηση νέων μορφών χιούμορ...”

 “Ότι αγαπώ γεννιέται αδιάκοπα μέσα μου, ότι αγαπώ βρίσκεται στην αρχή του πάντα... Ο.Ελύτης

 “Για να αντέξει μια καλή σχέση στο μέλλον θα πρέπει ο ένας να αγαπάει αληθινά τον άλλον κι ο άλλος να αισθάνεται ότι γι αυτόν είνα μεγάληι απόλαυση να απολαμβάνει ό,τι ίχνη αγάπης του προσφέρει ο άλλος κι έτσι να αισθάνεται την αγάπη του και να την εξελίσσει!”

“Να βλέπεις στον έρωτα -σχέση με τα μάτια ανοιχτά δηλαδή να βλέπεις τον άλλον έτσι όπως ακριβώς είναι( με τα καλά του αλλά και με τα άσχημα του ) όχι όπως θα ήθελες να είναι. Εαν κατανοηθεί και απο τις δύο πλευρές αυτό μόνο τότε νομίζω μπορούμε να έχουμε μια σχέση που θα μπορεί να είναι υγιής και να αντέχει στο χρόνο.”

“Είναι όμορφο, να έχεις δίπλα σου κάποιον που θα μπορείς να μοιράζεσαι αισθήματα, στιγμές, χαρά, λύπη, πόνο, που θα μιλάς με τα μάτια και θα σε καταλαβαίνει, που θα είναι για σένα πρίν από σενα , που θα χει μια αγκαλιά, και ένα ζεστό λόγο, την κάθε φορά που θα το χρειάζεσαι. απλά καθημερινά πράγματα, που γεμίζουν τη ζωή μας, και όταν τα έχουμε τα θεωρούμε δεδομένα. Αγάπη, εμπιστοσύνη, κατανόηση, ειλικρίνεια, πίστη, όλα όσα δίνουν το χαμόγελο στα χείλη και στην καρδιά μας. έρωτας, πάθος, φλόγα, ζεστασιά, όλα χωράνε στη ζωή μας, όλα έχοντας το σωστό άλλο μας μισό διπλα μας. ”



Τρίτη 9 Αυγούστου 2016

Ονειροβάτες




Όλοι αγαπάμε τα όνειρα. Το παραδεχόμαστε ή όχι, μας μαγεύει η ονειροβασία...

Όλοι θα θέλαμε τις νύχτες να μας τυλίγουν γλυκά ονειροσέντονα και να μας ταξιδεύουν πάνω από τα σύννεφα, πέρα από τις στεριές και τις θάλασσες, σε τοπία πρωτόγνωρα, γεμάτα γοητεία ...
Κι αν έχουμε την τύχη να μας συμβεί κάτι τέτοιο ... δυσκολευόμαστε να ξυπνήσουμε!
Ξυπνάμε, όμως. Αναγκαστικά.
Γιατί, όμως, ξεχνάμε σχεδόν αμέσως τις νυχτερινές μας περιπλανήσεις; Τις σκοτώνει το φως ή τα ματόκλαδα που ανοίγουν το πρωί τις εκτινάσσουν πέρα μακριά;
Μπορεί να χάνονται, λέμε, μα ίσως το μυαλό μας κάπου να κρατά τα αρχεία αυτά, κρυμμένα, για να μας τα προσφέρει σε νέα μορφή κάποια στιγμή, ίσως μέσα σε ένα ποίημα, σ' ένα γλυκό βλέμμα, σε μια δημιουργική σκέψη... κάπου τέλος πάντων... Ίσως να είναι οι πόθοι μας που παίρνουν εικόνα και μορφή μέσα στον ύπνο μας. Ή οι σκέψεις που κάναμε όλη τη μέρα να ζωντανεύουν, παίρνοντας δικές τους μορφές.
Τέλος πάντων. Καλή σας ώρα γλυκά ονειράκια μας, όπου κι αν είστε!

Εγώ, όμως, πιο πολύ μετράω τα άλλα. Αυτά δηλαδή που ονειρευόμαστε ξύπνιοι.
Τα οράματα, όπως τα λένε κάποιοι. Στόχους μπορεί να τα πουν, επιδιώξεις, πόθους, αναζητήσεις.
Εγώ θέλω να τα λέω όνειρα. Αυτά που μας κρατούν ζωντανούς.
Αυτά που τα θέλει η ψυχή μας με πάθος. Αυτά που θα μπορούσαμε να τους αφιερώσουμε όλη μας τη ζωή.
Αχ... τέτοια "θέλω" ποθώ να ακούσω από σας, άγνωστοι φίλοι μου.
Πέστε μου τι οραματίζεστε, τι είναι αυτό που θα έκανε ευτυχισμένη τη ζωή σας. Τι όραμα έχετε για τον αυριανό κόσμο - που ξεκινά από το σήμερα.
Θέλω κι εγώ να μοιραστώ κάπως αυτά που μου κατεβαίνουν σαν βροχή στο κεφάλι.
Και - γιατί να το κρύψω; - θέλω να τα πραγματοποιήσω!
Κι όσο πιο ανεδαφικά, ουτοπικά και αστεία είναι, τόσο πιο πολύ τα αγαπάω τα ονειράκια μου!
Εσείς;

Υ.Γ. Δεν χρειάζεται να είμαστε ομοϊδεάτες για να μοιραστούμε τα όνειρά μας.
Ίσα - ίσα, τα ετερώνυμα έλκονται, όχι μόνο στη φυσική αλλά και στις ιδέες!


Δευτέρα 8 Αυγούστου 2016

Παιδική αθωότητα ...




Πως αποφασίζεις ποια θα παντρευτείς?
Πρέπει να είναι κάποια που της αρέσει ότι και σ' εσένα. Αν σου αρέσει το ποδόσφαιρο, θα πρέπει να αρέσει και σε εκείνη και να σου φέρνει πατατάκια και κόκακόλα όταν βλέπεις έναν αγώνα.
Γιάννης, 10 ετών.
Σε ποια ηλικια πρεπει να παντρευται κανεις?
Στα 23, γιατί μέχρι τότε θα έχουν περάσει πολλά χρόνια και θα ξέρεις καλά το αγόρι που θα παντρευτείς.
Σοφία, 9 ετών.
Πως καταλαβαινεις οτι ενας αντρας και μια γυναικα ειναι παντρεμενοι?
Το καταλαβαίνεις όταν στην παιδική χαρά μαλώνουν και οι δύο το ίδιο παιδί. Άρα είναι δικό τους, άρα είναι παντρεμένοι.
Λευτέρης 7 ετών.
 
Τι κοινα εχουν ο μπαμπας και η μαμα σου?
Και οι δύο δεν θέλουν να μου κάνουν αδερφάκι γιατί μ' εμένα, μου λένε, είναι σαν έχουν 3 παιδιά.
Νικόλας, 6 ετών.
Τι κανουν οι ανθρωποι οταν βγαινουν ραντεβου?
Λένε διάφορα ψέματα ο ένας στον άλλο και αν τα πιστέψουν, βγαίνουν ξανά ραντεβού την επόμενη μέρα.
Θανάσης, 10 ετών
Ποτε επιτρεπεται να φιλησεις καποιον?  
Όταν είναι πολύ πλούσιος.
Νεφέλη, 7 ετών
 
Ποτε επιτρεπεται να φιλησεις καποιον?
Όταν γίνει 18 χρόνων, γιατί αλλιώς θα πας φυλακή.
 Μιχάλης, 7 ετών.
 
 Ποτε επιτρεπεται να φιλησεις καποιον?
Δεν ξέρω, αλλά αν φιλήσεις κάποια πρέπει να την παντρευτείς και να κάνετε παιδιά μετά.
Πάνος, 6 ετών
Ειναι καλυτερα να εισαι ελευθερος η παντρεμενος? 
Για τα κορίτσια είναι καλύτερα να μην είναι παντρεμένα, για τα αγόρια όμως είναι απαραίτητο γιατί χρειάζονται κάποιον να τους βοηθάει να πλένονται και να ντύνονται.
Λίνα, 9 ετών
 
Πως μπορει ενας γαμος να πετυχει? 
Αν λες στη γυναίκα σου συνέχεια πόσο όμορφη είναι κι ας μοιάζει με τον Οβελίξ.
Θωμάς
, 9 ετών



Κυριακή 7 Αυγούστου 2016

Πέντε λόγοι να του πείτε ένα παραμύθι


 

«Disappearance of Childhood», απουσία της παιδικής ηλικίας στα ελληνικά, είναι ο όρος που χρησιμοποιούν οι ειδικοί για τα σημερινά, πιο έξυπνα, πιο «σκεπτόμενα» παιδιά, τα οποία όμως εγκαταλείπουν πρόωρα την αθωότητα της ηλικίας τους.
Γιατί να του λέτε παραμύθια;
Είναι χαρακτηριστικό αλλά και μάλλον δυσοίωνο το γεγονός ότι ολοένα και περισσότερα παιδιά τείνουν να συμπεριφέρονται ως ενήλικες. Ακολουθούν και αυτά τα ερεθίσματα της εποχής μας, όπου προωθείται η καταναγκαστική ωριμότητα και οι λιλιπούτειοι καλούνται ν' ασχοληθούν με ένα σωρό πράγματα για να καταφέρουν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις. Ευτυχώς, στον αντίποδα υπάρχουν ακόμα τα παραμύθια, τα οποία μας παραπέμπουν σε παλαιότερες, πιο «αγνές» εποχές, και αποτελούν πολύτιμα εργαλεία στο σωστό μεγάλωμα παιδιών. Μια φορά κι έναν καιρό λοιπόν...
Γιατί να του λέτε παραμύθια;

1. Εξάπτει την παιδική φαντασία
Ένας τεράστιος κόσμος ανοίγεται μπροστά του. Σ' αυτόν μπορούν να χωρέσουν νέες γνώσεις, ποικίλα ερεθίσματα, αλλά και τα περίπλοκα συναισθήματά του.
2. Αντιπαραθέτει το «καλό» με το «κακό»
Η μάχη του πρίγκιπα με το δράκο ή του προβάτου με το λύκο προετοιμάζει το παιδί για τους αγώνες που θα κληθεί να δώσει όταν «χάσει» την ασφάλεια που απλόχερα του παρέχουν οι γονείς. Επίσης, παραδίδει ένα «μάθημα ηθικής». Στο τέλος του παραμυθιού χάνει πάντα ο «κακός». Στο παιδικό μυαλό, το καλό και το σωστό συνδέονται με την ευτυχία και τη δικαίωση.
3. Περνάει το μήνυμα της αλληλεγγύης
Στα περισσότερα παραμύθια κάποιος συνεργάζεται με τον ήρωα ή την ηρωίδα. Οι «πρωταγωνιστές» δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να φτάσουν το στόχο τους ή να ολοκληρώσουν τον «άθλο» που έχουν να φέρουν σε πέρας χωρίς τη μεσολάβηση ή τη συμβουλή κάποιου, όσο έξυπνοι, πλούσιοι, σπουδαίοι ή δυνατοί κι αν είναι. Μέσα, λοιπόν, από τα παραμύθια, τα παιδιά μαθαίνουν από νωρίς τη σημασία της συνεργασίας, της παροχής βοήθειας και συμπαράστασης προς και από τον πλησίον.
4. Είναι η φωνή της ελπίδας
Μιλά στο παιδί για τα προβλήματα που έχει ν' αντιμετωπίσει -το φόβο, την τιμωρία, την έλλειψη αγάπης, την εγκατάλειψη, το θάνατο, τη μοναξιά- εστιάζοντας, όμως, στο ότι μέσα απ' όλα αυτά μπορεί να βγει νικητής. Μπορεί να... κινήσει βουνά ή να περάσει μέσα από ένα σκοτεινό δάσος (σύμβολα των καθημερινών δοκιμασιών, αλλά και της δυσκολίας του αποχωρισμού από την εστία της οικογένειας), να αναμετρηθεί με τέρατα (τα οποία δίνουν «σάρκα και οστά» στο άγνωστο και τις παροδικές αξίες), να ξεγελάσει πανούργες μάγισσες (που συμβολίζουν τα φαινομενικά ανυπέρβλητα εμπόδια), να κατατροπώσει μια άσπλαχνη μητριά (που αντικατοπτρίζει τη σκοτεινή φύση μας) και να «τα βάλει» με πονηρά ξωτικά (που συγκεντρώνουν όλα τα παιδικά ελαττώματα).
5. Προσφέρει συμβολισμούς, ανοίγει έναν καινούριο, «μαγικό» κόσμο
Τα ζώα, τα φυτά -ακόμα και τ' αντικείμενα- έχουν ζωή, δυνατότητα απόφασης και επιλογής. Ακολουθούν τις αξίες των λαών από τις απαρχές του ανθρώπινου είδους, αλλά και όλα όσα έχει ανάγκη να πιστεύει καθένας από εμάς στα πρώτα χρόνια της ζωής του.

...και ένας ακόμη: είναι ο πιο τρυφερός του σύμμαχος.

(Από το περιοδικό prevention)



Σάββατο 6 Αυγούστου 2016

Προβλήματα ύπνου του παιδιού





7 προβλήματα ύπνου ζητούν άμεση λύση

Με τη συνεργασία της Ελένης Λαζαράτου, καθηγήτριας Παιδοψυχιατρικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, επιστημονικής συνεργάτιδας Μονάδας Μελέτης Ύπνου Αιγινήτειου, και της Αναστασίας Αμφιλοχίου, πνευμονολόγου, αναπληρώτριας διευθύντριας Μονάδας Μελέτης Ύπνου Σισμανόγλειου
7 προβλήματα ύπνου ζητούν άμεση λύση
Έχουν περάσει ήδη δύο χρόνια από τότε που γεννήθηκε, και ακριβώς τόσο έχετε να κοιμηθείτε! Λύστε επιτέλους το πρόβλημα της αϋπνίας του μικρού σας υπνοβάτη.
Στην αρχή, νομίζετε ότι είναι οι κολικοί που δεν αφήνουν το μωρό να κοιμηθεί. Μετά, ότι βγάζει δόντια. Κάποιοι θα σας πουν: «Κάνε υπομονή μέχρι να περπατήσει, και τότε από την κούραση θα πέφτει ξερό!» Για πολλούς από εμάς, όμως, τα βράδια περνούν μόνο για να ανακαλύψουμε ότι η επιχείρηση «παιδί και ύπνος» δεν είναι εύκολη υπόθεση. Κάποια στιγμή, συνήθως όταν τα συμπτώματα έλλειψης ξεκούρασης γίνονται ανησυχητικά (βάζετε τη ζάχαρη στο ψυγείο ή χρησιμοποιείτε τον αφρό ξυρίσματος αντί για οδοντόκρεμα), θα αναρωτηθείτε μήπως κάνετε κάτι λάθος. Στην πραγματικότητα, τα προβλήματα ύπνου της παιδικής ηλικίας απαιτούν οργανωμένο πλάνο αντιμετώπισης. Ποια είναι όμως τα πιο συνηθισμένα και πώς θα τα λύσετε;

1. Ξυπνάει συχνά το βράδυ
Το πρόβλημα: Το παιδί ξυπνάει τρεις έως δέκα φορές κάθε βράδυ, είναι αδύνατο να ξανακοιμηθεί μόνο του χωρίς βοήθεια, πετάγεται με τον παραμικρό θόρυβο και κοιμάται λιγότερες ώρες από το φυσιολογικό. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένα παιδί που ως τα πέντε δεν έχει ξεπεράσει το πρόβλημα αϋπνίας έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να πάσχει από διαταραχές του ύπνου στην υπόλοιπη ζωή του.
Η λύση: Για να μάθει από μωρό να κοιμάται όλη τη νύχτα, είναι σημαντικό να ρυθμιστεί το βιολογικό του ρολόι από νωρίς. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να μάθει είναι η διαφορά ανάμεσα στη μέρα και τη νύχτα και, πιο συγκεκριμένα, ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι. Αυτή η διάκριση είναι θεμελιώδης για να ρυθμιστεί το βιολογικό του ρολόι.
-Φροντίστε το βράδυ το δωμάτιο να είναι σκοτεινό και ήσυχο. Αντίθετα, την ημέρα μη δημιουργείτε τεχνητό σκοτάδι στο δωμάτιο όταν το μωρό κοιμάται και μην αποφεύγετε τους θορύβους.
- Στα ημερήσια γεύματα θα πρέπει να του μιλάτε. Τα νυχτερινά όμως πρέπει να είναι πιο ήσυχα κι όσο γίνεται πιο αθόρυβα.
- Ανταποκριθείτε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα όταν το μωρό κλάψει τη νύχτα. Αν φτάσετε όσο ακόμα είνα μισοκοιμισμένο, είναι πιο πιθανό να το βοηθήσετε να ξανακοιμηθεί αμέσως.
- Διευκολύνετέ το να συνδέσει τον ύπνο με κάποια αντικείμενα που μπορούν να παραμένουν μαζί του όλη τη νύχτα, π.χ. πιπίλα ή αρκουδάκι.
- Αν το παιδί είναι μεγαλύτερο και όταν ξυπνάει έρχεται στο κρεβάτι σας, αγκαλιάστε το και επιστρέψτε μαζί χωρίς λόγια στο δωμάτιό του. Ποτέ μην αποκοιμίζετε το παιδί στο κρεβάτι σας με σκοπό να το μεταφέρετε μετά από λίγο στο δικό του.

2. Βρέχει το κρεβάτι του
Το πρόβλημα: Αν και από καιρό έχει βγάλει την πάνα, δεν καταφέρνει πάντα να κρατηθεί όταν κοιμάται. Πολλά παιδιά δεν μπορούν να μείνουν στεγνά όλη νύχτα πριν από την ηλικία των τεσσάρων ετών, ενώ περιστασιακή νυχτερινή ενούρηση παρατηρείται σε ποσοστό 4% των παιδιών μέχρι τα επτά. Συχνά παίζει ρόλο και το πόσο βαριά κοιμάται το παιδί, ενώ το πρόβλημα μπορεί να επιδεινωθεί σε περιόδους στρες.
Η λύση: Αν έχει μόλις μάθει να χρησιμοποιεί το γιογιό, καλό είναι να του φοράτε πάνα τη νύχτα μέχρι να βεβαιωθείτε ότι αυτή παραμένει στεγνή μέχρι το πρωί. Για την περίπτωση ατυχήματος, καλό είναι να στρώσετε ένα απορροφητικό κάλυμμα πάνω στο στρώμα του. Ακόμη:
- Αποφεύγετε να δίνετε πολλά υγρά στο παιδί κοντά στην ώρα ύπνου.
- Καθιερώστε τη συνήθεια να χρησιμοποιεί την τουαλέτα πριν κοιμηθεί και αμέσως μόλις ξυπνήσει το πρωί.
- Ελέγξτε μέχρι ποια ώρα μπορεί να κρατηθεί το βράδυ και βάλτε το ξυπνητήρι ώστε να το σηκώσετε λίγο πριν, για να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα και μετά να συνεχίσει τον ύπνο του.
- Μην το μαλώνετε ποτέ σε περίπτωση «ατυχήματος», γιατί έτσι το αγχώνετε περισσότερο.

3. Δεν κοιμάται εύκολα
Το πρόβλημα: Το 35% των παιδιών δυσκολεύεται να αποκοιμηθεί. Πολλά μάλιστα από αυτά συνεχίζουν να μην πηγαίνουν εύκολα για ύπνο και καθώς μεγαλώνουν.
Η λύση: Βάλτε μια τάξη στο πρόγραμμά του, ώστε κάθε πράγμα να γίνεται στην ώρα του και με τις ίδιες συνθήκες. Δημιουργήστε μια μικρή ιεροτελεστία πριν από τον ύπνο –ένα τραγούδι, ένα παραμύθι, ένα φιλάκι. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί όχι να κοιμηθεί πιο γρήγορα, αλλά να συνδέσει
τον ύπνο με κάτι συγκεκριμένο και ευχάριστο.
- Δεχτείτε να μείνετε μαζί του μέχρι να αποκοιμηθεί, αν σας το ζητήσει· βγείτε όμως αμέσως από το δωμάτιό του μόλις το πάρει ο ύπνος.
- Συμφωνήστε να σας φωνάζει όταν θέλει κάτι, αντί να σηκώνεται και να έρχεται σε σας.
- Μην το αφήνετε να βλέπει τηλεόραση ή να παίζει βιντεοπαιχνίδια πριν από την ώρα ύπνου.
- Φροντίστε το τελευταίο γεύμα να μην είναι βαρύ και να έχει απόσταση από την ώρα του ύπνου.
- Αποφύγετε το δεύτερο μισό της ημέρας να του δίνετε τροφές ή υγρά που εμπεριέχουν καφεΐνη, όπως σοκολάτες, χυμούς ή αναψυκτικά.

4. Εφιάλτες
Το πρόβλημα: Το παιδί ξυπνάει τρομαγμένο επειδή είδε ένα τρομακτικό όνειρο που του προκάλεσε αγωνία. Αν το ρωτήσετε, θυμάται να σας διηγηθεί ακριβώς τι είδε στον ύπνο του. Το 50% των παιδιών έχει εφιάλτες, οι οποίοι ξεκινούν από την ηλικία των 18 μηνών· συνήθως τους βλέπει στο δεύτερο μισό της νύχτας. Τα επεισόδια μπορεί να είναι μεμονωμένα ή να επαναλαμβάνονται για μερικές εβδομάδες και τις περισσότερες φορές σχετίζονται με κάτι που του προκάλεσε άγχος κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η λύση: Σε αντίθεση με τους νυχτερινούς τρόμους, το παιδί όταν ξυπνάει είναι σε θέση να καταλάβει ότι αυτό που το τρόμαξε στον ύπνο του δεν υπάρχει στο δωμάτιό του και γι’ αυτό δεν έχει λόγο να φοβάται.
- Βοηθήστε το να ηρεμήσει κάνοντάς το να νιώσει σιγουριά και ασφάλεια.
- Φροντίστε -όσο αυτό είναι δυνατό- να μειώσετε τους στρεσογόνους παράγοντες κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Μην παίρνετε το παιδί στο κρεβάτι σας, γιατί έτσι θα καθιερώσετε μια κακή συνήθεια.

5. Νυχτερινοί τρόμοι
Το πρόβλημα: Το παιδί σηκώνεται απότομα, έχει τα μάτια ανοιχτά ή κλειστά, φωνάζει σαν να υποφέρει και είναι χλομό, ιδρωμένο, έντρομο. Δεν έχει συνείδηση του τι συμβαίνει, γιατί εξακολουθεί να είναι κοιμισμένο και ανίκανο να έρθει σε επαφή με την πραγματικότητα ό,τι κι αν του πείτε. Το επεισόδιο μπορεί να διαρκέσει δύο έως και δέκα λεπτά. Η διαφορά με τους εφιάλτες είναι πως όταν ξυπνάει δεν θυμάται τίποτα. Οι νυχτερινοί τρόμοι εμφανίζονται στην ηλικία των δύο ή τριών χρόνων και κρατούν περίπου μέχρι τα οχτώ. Αφορούν το 8-10% των παιδιών και των δύο φύλων. Συνήθως εκδηλώνονται στο πρώτο μισό της νύχτας.
Η λύση: Οι νυχτερινοί τρόμοι μπορεί να συνδέονται με την κούραση. Γι’ αυτό, είναι καλό να τηρείτε αυστηρά τις ώρες ύπνου και να φροντίζετε να μην κουράζεται το παιδί υπερβολικά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επίσης, είναι πιθανό να εκδηλωθούν σε περιόδους που είναι αγχωμένο. Γενικά, να θυμάστε:
- Μην προσπαθείτε να ξυπνήσετε το παιδί και αποφύγετε να ανάψετε τα φώτα στο δωμάτιο.
- Μείνετε κοντά του, κρατώντας το έτσι ώστε να μην αυτοτραμαυτιστεί ή χτυπήσει μέχρι να περάσει το επεισόδιο.
- Μιλήστε του με ήρεμη και καθησυχαστική φωνή ενώ κοιμάται.

6. Ροχαλητό ή άπνοια
Το πρόβλημα: Αν το παιδί ροχαλίζει δυνατά και επίμονα και, προπαντός, αν παρατηρήσετε ότι στον ύπνο του αναπνέει με το στόμα ανοιχτό ή ότι έχει δυσκολία στην αναπνοή, τότε το ροχαλητό σίγουρα αποτελεί πρόβλημα. Το 7-10% των παιδιών ροχαλίζει. Τις περισσότερες φορές αιτία είναι η βουλωμένη μύτη ή οι πρησμένες αμυγδαλές. Το χρόνιο ροχαλητό συνδέεται με το πρόβλημα της άπνοιας, δηλαδή της προσωρινής διακοπής της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σε αυτή την περίπτωση, το παιδί ενώ ροχαλίζει σταματάει για να πάρει ανάσα πολλές φορές μέσα σε μία ώρα, με επακόλουθο την κακή ποιότητα ύπνου.
Η λύση: Η πιο συνηθισμένη αιτία για το ροχαλητό είναι τα υπερτροφικά κρεατάκια και οι υπερτροφικές αμυγδαλές. Γι’ αυτό, πριν από οτιδήποτε άλλο, θα πρέπει να επισκεφτείτε τον ωτορινολαρυγγολόγο, ο οποίος θα εκτιμήσει ανάλογα με τα ευρήματα της ακτινογραφίας αν χρειάζεται να γίνει χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεσή τους. Επίσης, το ροχαλητό στα παιδιά μπορεί να συνδέεται με αλλεργίες ή άσθμα, τα οποία απαιτούν χρόνια θεραπεία. Ορίστε τι άλλο μπορεί να βοηθήσει:
- Γυρίστε το στο πλάι την ώρα που κοιμάται ή βάλτε του ένα μαξιλάρι ώστε το κεφάλι του να είναι ελαφρώς ανασηκωμένο.
- Φροντίστε να απομακρύνετε από το υπνοδωμάτιο αλλεργιογόνους παράγοντες, όπως λούτρινα κουκλάκια ή μοκέτες.
- Αν το παιδί είναι υπέρβαρο, θα πρέπει να ρυθμιστεί το βάρος του με την καθοδήγηση διαιτολόγου.
- Παρόλο που το πρόβλημα μπορεί να λυθεί καθώς το παιδί μεγαλώνει, αν τα συμπτώματα επιμένουν, θα πρέπει να επισκεφτείτε ειδική μονάδα μελέτης ύπνου. Τέτοιες μονάδες υπάρχουν σε πολλά νοσοκομεία, όπως στα: Σισμανόγλειο, Αιγινήτειο, Ευαγγελισμός, Μητέρα, Σωτηρία, Ευγενίδειο κ.α.

7. Υπνοβασία
Το πρόβλημα: Το παιδί περπατάει ή κάνει διάφορες κινήσεις ενώ κοιμάται –συνήθως με ανοιχτά τα μάτια, που όμως κοιτούν στο κενό. Μπορεί στον ύπνο του να φωνάζει, να κλαίει ή να γελάει είτε να λέει σκόρπιες λέξεις και ακατάληπτες φράσεις που δεν τις θυμάται όταν ξυπνάει. Η υπνοβασία είναι συνήθως κληρονομική και αφορά το 30% των παιδιών και των δύο φύλων. Εμφανίζεται στην ηλικία των τεσσάρων με πέντε χρόνων και κορυφώνεται γύρω στα έντεκα. Συνήθως συμβαίνει νωρίς το πρωί ή κατά τις πρώτες τρεις με τέσσερις ώρες ύπνου.
Η λύση: Δεν πρόκειται ουσιαστικά για κάποιο πρόβλημα που πρέπει να λύσετε. Επειδή όμως η υπνοβασία συνδέεται με την κούραση, καλό είναι να φροντίζετε το παιδί να κάνει στροφή σε χαλαρές δραστηριότητες κατά το δεύτερο μισό της ημέρας. Ακόμη:
- Λάβετε μέτρα ασφαλείας (μαζέψτε τα παιχνίδια ή τα ασταθή έπιπλα από το δωμάτιό του), για να αποφύγετε τα ατυχήματα κατά τη διάρκεια της νύχτας.
- Αποφύγετε να το ξυπνήσετε την ώρα που υπνοβατεί.
- Μιλήστε του ήρεμα, προκειμένου να το οδηγήσετε πίσω στο κρεβάτι. Μόλις ξαπλώσει, αφήστε το να ησυχάσει.
- Αποφύγετε καλύτερα να κάνετε ερωτήσεις σχετικά με το θέμα αυτό την επόμενη μέρα.